Skribenter
1 560
redigeringer
m
Redigering må takast i fleire omgangar
(Prøvar å bygge om stykke til å fylgje levetida på båten) |
m (Redigering må takast i fleire omgangar) |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
<onlyinclude> | <onlyinclude> | ||
Opplysingar om '''MB «Rolf» SF 220 A''' frå Statens Fiskeriregister, Sogn og Fjordane, Askvoll 1932: | |||
Må = Motorbåt, åpen. Kf = Kystfiske. T = tre. 31 = Byggeår 1931. Lengd 39,3 fot, breidd 12.2 fot, djupte 5,3 fot. | |||
«Rolf» er i den handskrivne utgåva av fiskeriregisteret i Askvoll kommune innskriven som «hekksbygget dekksbåt», altså ein [[Leksikon:Kutter|kutter]]. Det har sikkert vore rett i utgangspunktet, då den var under bygging som kutter i [[Hardanger]] i 1931. | |||
Båten er i Fiskeriregisteret oppgitt som Må = Motorbåt, åpen. Det tyder at der er dekk på frmste halpart og at den er åpen, ikkje dekk på bakre halvdel. På dekk var rorhus med bysse i bakkant og lugarkappe midt på dekk framom rorhuset. Motoren hadde plassering under rorhuset. «Rolf» hadde ein kraftig stamn og ein stor «svinerygg» som fungerte som rekke på fremste del av båten. Bak hadde båten «rull» i «dokker» driven av spakar, slik det var vanleg då båten vart bygd. Dette var ein vanleg konstruksjon for "notgavlar" utover til 1940. Seinare vart det lagt dekk i dei største båtane. | |||
==MB «Rolf» SF 220 A i Folkestad, Korssund i Askvoll kommune (2010 Fjaler kommune)== | ==MB «Rolf» SF 220 A i Folkestad, Korssund i Askvoll kommune (2010 Fjaler kommune)== | ||
Eigar: Gerhard O. Hofland, [[Folkestad (Fjaler)|Folkestad]] ved [[Korssund]], tidlegare Askvoll kommune. | |||
G. O. Hofland, G. O eller «Uren» i daglegtale, budde på bruket «Ura» i Folkestad, derfor vart «Rolf» som «gavlbåt» kalla «Uragavlen». Den hadde og kallenamnet «Jorias», kanskje det og har med plassen Ura å gjere og skal vere «Urias». | G. O. Hofland, G. O eller «Uren» i daglegtale, budde på bruket «Ura» i Folkestad, derfor vart «Rolf» som «gavlbåt» kalla «Uragavlen». Den hadde og kallenamnet «Jorias», kanskje det og har med plassen Ura å gjere og skal vere «Urias». | ||
På sida hadde dei handdriven rull (kalla «sute») for å ta inn snurpenot. I 1945 var rullen driven frå Finnøymotoren.</onlyinclude> | |||
G. O. Hofland var ute etter ein «gavlbåt» til bruk for landnot og har truleg kjøpt båten under bygging og endra den eller fått den ombygd til sitt bruk før sjøsetjing. Hekken vart saga av eller ombygd, det vart sett inn spegel og båten fekk dekk framme, den var open bak rorhuset. I og med at den i utgangspunktet var ein større båt med grove spant og eikehud vart den som avsaga mindre gavlbåt tung og sterk i høve til størrelsen. | G. O. Hofland var ute etter ein «gavlbåt» til bruk for landnot og har truleg kjøpt båten under bygging og endra den eller fått den ombygd til sitt bruk før sjøsetjing. Hekken vart saga av eller ombygd, det vart sett inn spegel og båten fekk dekk framme, den var open bak rorhuset. I og med at den i utgangspunktet var ein større båt med grove spant og eikehud vart den som avsaga mindre gavlbåt tung og sterk i høve til størrelsen. | ||
G. O. Hofland hadde, brukte og var sterk tilhengar av landnot. På «Rolf» var ei brukt snurpenot som vart omarbeidd til landnot. Denne hadde dei i båten bak rorhuset før det vart lagd i heilt dekk. Etter dekket var lagt hadde dei landnota i romet, då med ein ekstra rull i bakkant av romet for å heve nota opp før den gjekk ut over rullen på spegelen ved setjing. | G. O. Hofland hadde, brukte og var sterk tilhengar av landnot. På «Rolf» var ei brukt snurpenot som vart omarbeidd til landnot. Denne hadde dei i båten bak rorhuset før det vart lagd i heilt dekk. Etter dekket var lagt hadde dei landnota i romet, då med ein ekstra rull i bakkant av romet for å heve nota opp før den gjekk ut over rullen på spegelen ved setjing. | ||
| Linje 24: | Linje 22: | ||
«Rolf» vart mykje brukt til kyrkjebåt når den var heime kyrkjesundagane. Under krigen var den ofte i bruk då der var tilsett nazi-prest i heimesoknet. Kyrkjelyden gjekk med båt til grannesoknet i protest. | «Rolf» vart mykje brukt til kyrkjebåt når den var heime kyrkjesundagane. Under krigen var den ofte i bruk då der var tilsett nazi-prest i heimesoknet. Kyrkjelyden gjekk med båt til grannesoknet i protest. | ||
Oskar Lammetun og Alf M. Folkestad som begge var mannskap i 1945 fortel at då var det kome heilt dekk i båten. Dekket var lagt i av ein båtbyggjar i [[Leirvik]] i [[Sogn]], Bendik Bråstad. Dekket på bakre halvdel var festa på skotet bak motorromet og 10–15 cm lågare enn dekket på fremste halvdel. | Oskar Lammetun og Alf M. Folkestad som begge var mannskap i 1945 fortel at då var det kome heilt dekk i båten. Dekket var lagt i av ein båtbyggjar i [[Leirvik]] i [[Sogn]], Bendik Bråstad. Dekket på bakre halvdel var festa på skotet bak motorromet og 10–15 cm lågare enn dekket på fremste halvdel. På styrbord side hadde båten fått montert handdriven «sute» for å ta inn not. I 1945 når det var dekk bak og var suta driven frå Finnøymotoren. | ||
Brødrene Lie frå [[Fjell]], sør for Bergen hadde snurpenot. Bas var Nils Mikkelsen Lie. Dei leigde «Rolf» med båtførar og noko mannskap i den sesongen dei brukte snurpenota. Denne nota var ei «endesnurpe», ein teknikk som kom til norskekysten frå Island i fylgje informantane i Askvoll og Fjaler. Når Lid-karane brukte båten med snurpenot var nota på romluka. Dei hadde då fire køyer i lasteromet bak motoren for å få plass til nok mannskap. I 1945 låg dei etter brisling og sild i Hardangerfjorden med Rolf Hofland som båtførar. | |||
Det var Rolf Hofland som dreiv båten siste åra i Folkestad før han selde og gjekk over til drift av drosje 1950 - 1951. | |||
==Radioen i «Rolf» i mai 1945== | ==Radioen i «Rolf» i mai 1945== | ||
| Linje 41: | Linje 41: | ||
Dei gjekk inn [[Flåværleida]] og inn til [[Moltustranda]]. Overføringane for kopling og omstyring var utslite etter vanskar med deler under krigen og virka ikkje. Rolf Hofland hadde derfor ein teknikk der han berekna avstand til kai slik at han kunne kople propellen frå motoren med spett og legge mellom ein planke. Så måtte dei treffe og ta seg fast når båten kom til kai. På kaia stod der folk som lurte på kvar dei kom frå. Desse trudde ikkje på karane då dei fortalde at dei kom leida nordover; det kom ikkje levande folk frå Stadt i slikt vêr. | Dei gjekk inn [[Flåværleida]] og inn til [[Moltustranda]]. Overføringane for kopling og omstyring var utslite etter vanskar med deler under krigen og virka ikkje. Rolf Hofland hadde derfor ein teknikk der han berekna avstand til kai slik at han kunne kople propellen frå motoren med spett og legge mellom ein planke. Så måtte dei treffe og ta seg fast når båten kom til kai. På kaia stod der folk som lurte på kvar dei kom frå. Desse trudde ikkje på karane då dei fortalde at dei kom leida nordover; det kom ikkje levande folk frå Stadt i slikt vêr. | ||
==MB «Rolf» M 10 VA i Holsvik notlag i Austefjorden i Volda kommune== | ==MB «Rolf» M 10 VA i Holsvik notlag i Austefjorden i Volda kommune== | ||
'''[[MB «Rolf» M 10 VA|MB «Rolf»]]''' var mellom 1951 eller 1952 til notdrifta var slutt i 1963 storebåten i [[Holsvik notlag]]. Om båten kanskje ikkje var spesielt fin eller velhalden var det ein staut båt, rekna som den største av notbåtane i dei tre store laga inst i [[Notlag i Austefjordområdet|Austefjorden]]. Den hadde ein frisk motor (sjølv om den var ein fante til «[[å rase av]]», på same måte som mange samtidige motorar) og gutungane som høyrde til i notlaget meinte naturlegvis at «Rolf» gjekk raskast ved kappkøyring mellom notbåtane. Kappkøyring var det når det var fisk det skulle setjast not på eit stykke unna, ein måtte kome fyrst og sleppe [[øyrebåt]]en. Den som fyrst hadde notenden i sjøen hadde rett å setje nota. | {{thumb|MB «Rolf» M 10 VA a.jpg|MB «Rolf»}}'''[[MB «Rolf» M 10 VA|MB «Rolf»]]''' var mellom 1951 eller 1952 til notdrifta var slutt i 1963 storebåten i [[Holsvik notlag]]. Om båten kanskje ikkje var spesielt fin eller velhalden var det ein staut båt, rekna som den største av notbåtane i dei tre store laga inst i [[Notlag i Austefjordområdet|Austefjorden]]. Den hadde ein frisk motor (sjølv om den var ein fante til «[[å rase av]]», på same måte som mange samtidige motorar) og gutungane som høyrde til i notlaget meinte naturlegvis at «Rolf» gjekk raskast ved kappkøyring mellom notbåtane. Kappkøyring var det når det var fisk det skulle setjast not på eit stykke unna, ein måtte kome fyrst og sleppe [[øyrebåt]]en. Den som fyrst hadde notenden i sjøen hadde rett å setje nota. | ||
Når silda eller brislingen kom inn og [[Austefjorden (Volda)|Austefjorden]] var full av konkurerande notlag var det spennande å vere gutunge og fylgje med. Kastinga gjekk ofte føre seg om kvelden og utover natta. Mødrene trudde ofte at dei hadde fått gutungane til sengs og at dei sov, men når ein av båtane i fjorden «stramma opp» (auka kraftig turtalet på motoren) stod gutane lys vakne ved glaset som vende mot fjorden og fylgde spent med. Dei lokale båtane kjende ein på lyden. | Når silda eller brislingen kom inn og [[Austefjorden (Volda)|Austefjorden]] var full av konkurerande notlag var det spennande å vere gutunge og fylgje med. Kastinga gjekk ofte føre seg om kvelden og utover natta. Mødrene trudde ofte at dei hadde fått gutungane til sengs og at dei sov, men når ein av båtane i fjorden «stramma opp» (auka kraftig turtalet på motoren) stod gutane lys vakne ved glaset som vende mot fjorden og fylgde spent med. Dei lokale båtane kjende ein på lyden. | ||
{{thumb|MB «Timann» M 46 VA a.jpg|MB «Timann» a. «Timann» har fått slepar på «Rolf» og slepar pent unna så nota held forma medan ein "snurpar inn"}} | |||
{{thumb|MB «Holsvik-loddebåten» M 46 VA b.jpg|«Holsvik-loddebåten» der notbas Lars Holsvik leitar etter ein passeleg "lopp" å kaste på}}. Båten vart truleg innskriven i det lokale handskrivne registeret for Volda (som ikkje er funne), for den har fått nytt nummer, M 10 VA. Det nummeret hadde «Gimbra» tidlegare, og den båten er forskriftsmessig utmeld då han vart seld frå Holsvik notlag til Dalsfjorden og fekk nytt nummer M 27 D (seinare M 128 VA då Dalsfjord kommune vart slegen saman med Volda kommune). | |||
«Rolf» er ikkje flytta i Statens merkeregister ved eigarskifte, der blir den ståande som SF 220 A til den blir sletta rundt 1967. Mellom 1973–1975 vart «Rolf» brend på slipp i Holmen som brannøving for brannvernet på Fyrde. Det at båten har vore i fjorden i 20 år utan å få seg kjent utnamn er uvanleg. | «Rolf» er ikkje flytta i Statens merkeregister ved eigarskifte, der blir den ståande som SF 220 A til den blir sletta rundt 1967. Mellom 1973–1975 vart «Rolf» brend på slipp i Holmen som brannøving for brannvernet på Fyrde. Det at båten har vore i fjorden i 20 år utan å få seg kjent utnamn er uvanleg. | ||
| Linje 58: | Linje 56: | ||
Holsvik notlag endra på båten før dei tok den i bruk: «Svineryggen» framme vart riven og stamnen skoren ned til passeleg høgde. Notrullen og «dokkene» bak vart demontert. Laget bygde ny opa rekke med om lag 15 cm brei overplank avrunda til dekk i begge endar og med eit rør mellom «planken» og dekk. Rorhuset vart kanskje gjort litt mindre. Etter det tidlegare mannskap seier var det ei romsleg bysse i bakkant av rorhuset og dette er borte. Lokalt her trur dei ikkje rorhuset er bygd om, byssa var truleg ikkje større enn det vesle romet som var i bakkant på rorhuset medan båten var i bruk her. | Holsvik notlag endra på båten før dei tok den i bruk: «Svineryggen» framme vart riven og stamnen skoren ned til passeleg høgde. Notrullen og «dokkene» bak vart demontert. Laget bygde ny opa rekke med om lag 15 cm brei overplank avrunda til dekk i begge endar og med eit rør mellom «planken» og dekk. Rorhuset vart kanskje gjort litt mindre. Etter det tidlegare mannskap seier var det ei romsleg bysse i bakkant av rorhuset og dette er borte. Lokalt her trur dei ikkje rorhuset er bygd om, byssa var truleg ikkje større enn det vesle romet som var i bakkant på rorhuset medan båten var i bruk her. | ||
I Holsvik notlag vart «Rolf» brukt med endesnurpe med «Timann», M 46 VA, som slepar. | I Holsvik notlag vart «Rolf» brukt med endesnurpe med «Timann», M 46 VA, som slepar. Drifta var på Sunnmørsfjordane. Ein er kjend med at dei var på fiske og kasta sør om Søre-Vaulen ut for Fosnavåg, for Rivjehornet. Her tok nota botn og vart stygt sundriven med dyr reparasjon på notbøteri i Spjelkavika som resultat. | ||
Tidlegare hadde dei hadde lege ti mann i fem små køyar i lugaren på «Timann». Senastrekk og grauttjukk luft var årsak til at få eller ingen fekk den søvnen dei trengde. I tillegg var der så lite fribord med snurpenota inne at få torde å late att augene av den grunn óg. Notlaget hadde no to gode båtar og god køyeplass. | Tidlegare hadde dei hadde lege ti mann i fem små køyar i lugaren på «Timann». Senastrekk og grauttjukk luft var årsak til at få eller ingen fekk den søvnen dei trengde. I tillegg var der så lite fribord med snurpenota inne at få torde å late att augene av den grunn óg. Notlaget hadde no to gode båtar og god køyeplass. | ||
==Grunnstøyting== | ==Grunnstøyting== | ||
«Rolf» var rekna for å vere tung og sterkbygd. Dette fekk dei bevis for då notlaget var på tur heim til helga etter ei stri veke med mykje vaking. Rorgjengaren sovna, og med resten av mannskapet sovande i lugaren trefte båten slakt fjell på Berkneset med full fart, gjekk seg turr og la seg på sida på berget. Mannskapet vakna, sikkert ganske skjelvne av opplevinga og drog nota ned på berget. «Timann» prøvde fyrst å drage «Rolf» flot, men det lukkast ikkje. Så kontakta dei ein større båt som drog den av. Dei tok om bord nota og gjekk heim att. Båten fekk ikkje lekkasje. Historia vart knapt nok nemnd meir. | |||