Ola J. Rise: Forskjell mellom sideversjoner

Ola J. Rise (vis kilde)

Sideversjonen fra 3. des. 2013 kl. 10:02

215 byte lagt til , 3. des. 2013

Tillegg om oppvekst

Hans P. Hosar

Veiledere, Administratorer

9 032

redigeringer

@@ Linje 1: / Linje 1: @@
 {{thumb høyre|Ola J. Rise.jpg|Ola J. Rise 1952|Cornelius Jacobsen.}}
 {{thumb høyre|Ola J. Rise som ungdom.jpg|Ein litt yngre Ola|Ukjend.}}
-'''[[Ola J. Rise]]''' (fødd på Risom 15. januar [[1877]], død på [[Oppdal]] 26. august [[1954]]) var ektemann, far, redaktør, bokhandlar, spelemann, skodespelar, ungdomslagsmann, målmann, fredsaktivist, fråhaldsmann, kooperatør, komponist, og utvandrar, men elles det ein med gode grunnar kan kalle ein samfunnsengasjert mann; i Amerika så vel som på Oppdal – i poesien så vel som i prosa. Heilstøpt var han – og «sto som ein stolpe i alt kulturliv i Oppdal», da [[Olav Dalgard]] vaks opp.
+'''[[Ola J. Rise]]''' (fødd i [[Oppdal]] 15. januar [[1877]], død same stad 26. august [[1954]]) var ektemann, far, redaktør, bokhandlar, spelemann, skodespelar, ungdomslagsmann, målmann, politikar, fredsaktivist, fråhaldsmann, kooperatør, komponist, og utvandrar, men elles det ein med gode grunnar kan kalle ein samfunnsengasjert mann; i Amerika så vel som i Oppdal – i poesien så vel som i prosa. Han «sto som ein stolpe i alt kulturliv i Oppdal», da [[Olav Dalgard]] vaks opp.
-Brudebilde . Ola J. og Marit Rise.jpg
 {{thumb høyre|Brudebilde . Ola J. og Marit Rise.jpg|Ola og Marit vart gifte i Minnesota høsten 1903. Foto utlånt av Ola Ø. Hoel.}}
 == Oppvekst ==
-Ola vaks opp nær Rise skyss-skifte, og det var venteleg her grunnlaget vart lagt for det vidsyn og menneskjesyn som leidde til dei gode samkvem med andre han seinare skulle bli så kjend for. Faren Jo, som var frå Mjøen, skal ha vore ein altmoglegmann, som aldri sto opprådd for noko i det han hadde føre seg. Mor Ragnhild var frå [[Vågå]] og var som ei ope bok for ola-guten. Ho fortalde frå gamal tid, som igjen ga Ola kjelder å ausa frå når han vart vaksen.
+Ola var fødd på gardsbruket Nødder Søsto av Rise i [[Drivdalen]]. Foreldra var gardbrukarparet John (Jo) Evensen Mjøen (1837-1924) og Ragnhild Olsdotter Ekrann (1839-1910).
-Alt i ungdomsåra vart samfunnskjensla vakt. Han tinga fleire blad og tidsskrift, som til dømes ''Den 17. mai'', ''Laurdagskvelden'' og [[Hans Tambs Lyche]]s ''Kringsjaa''.
+Barndomsheimen låg nær Rise skyss-skifte, og det var venteleg her grunnlaget vart lagt for det vidsyn og menneskesyn som leidde til dei gode samkvem med andre han seinare skulle bli så kjend for. Faren Jo, som var frå Ner Oppesto Mjøa, var kjent som ein flink spelemann på fele. Han skal elles ha vore ein altmoglegmann, som aldri sto opprådd for noko i det han hadde føre seg. Mor Ragnhild var frå garden Ekrann, med slekt frå [[Vågå]]. Ho var som ei open bok for Ola-guten. Ho fortalde frå gamal tid, som igjen ga Ola kjelder å ausa frå når han vart vaksen.
+Etter folkeskulen gjekk Ola framhaldsskule og eit kort handelsskolekurs.
+Alt i ungdomsåra vart samfunnskjensla vakt. Han tinga fleire blad og tidsskrift, som til dømes ''Den 17. mai'', ''Laurdagskvelden'' og [[Hans Tambs Lyche]]s ''Kringsjaa''.
-Likevel; eller som ei følgd av familiens stilling, vart det heller smått med utdaning for den gåverike ungdomen. Etter folkeskulen fekk han framhaldsskule og eit kort handelsskolekurs.
 {{thumb høyre|Farmen på prærien.jpg|Farmen på prærien. Tegnet etter gammelt foto av Tone Rise Viken.}}
 == Ungdomslag ==
 Ved inngangen til [[1890]]-åra fall det seg så at Ola fekk væra med å skipa eit leselag i [[Drivdalen]] som har fått namnet sitt etter elva [[Driva]]. I [[1894]] vart laget til [[Drivdalen ungdomslag]], som fortsatt er i godt gjenge. I den handskrivne lagsavisa som fekk namnet ''Drivdølen'' fekk Ola utfolda seg som redaktør, og debattant – mellom anna om kvinnas rettigheiter. Han vart nærast sjølvsagt, krumtappen i laget. Ja, tilmed som skodespelar i lagets teaterlag vart han eineren.
@@ Linje 85: / Linje 88: @@
 == Kjelder ==
+*Bjerkås, Ola: ''Gards- og slektshistorie for Oppdal. Bind II. Drivdalen''. Oppdal kommune 2006.
 *Fagerhaug, Tore: «Ola J. Rise» i ''Bøgda vår'', Oppdal 1987.
 *Grønning, M. og [[Joh. P. Tønne]]: ''Trondhjems fylke af D. N. T. 1881-1905: 25 aars beretning'', Trondhjem 1905