Olav Sletto: Forskjell mellom sideversjoner

← Forrige endring

Olav Sletto (vis kilde)

Sideversjonen fra 12. mai 2023 kl. 09:19

217 byte lagt til , 12. mai 2023

red. litteraturlista

Marianne Wiig

Byråkrater, checkuser, editaccount, Grensesnittadministratorer, staff, Sidefjernere, Administratorer

25 486

redigeringer

@@ Linje 1: / Linje 1: @@
-<onlyinclude>{{thumb|Unge Karin og Olav Sletto BF-fotomontasje.jpg|Olav og Karin Sletto. Fotomontasje: Bjørn Furuseth, Hol Bygdearkiv.}}
+<onlyinclude>{{thumb|Unge Karin og Olav Sletto BF-fotomontasje.jpg|Olav og Karin Sletto.<br><small>Fotomontasje: Bjørn Furuseth, [[Hol bygdearkiv]].</small>}}
-'''[[Olav Sletto]]''' (fødd 21. juni 1886 i Holet, død 24. oktober 1963 på [[Geilo]] i [[Hallingdal]]) var [[forfattar]]. Sletto debuterte i 1908 med romanen ''Dei gamle''. Han blir særleg hugsa for den [[mytologi]]ske syklusen om [[Loke]] (1915–1918), dei historiske romanane sine frå kyrkjehistoria (1920&ndash;1924) og den historiske romansyklusen ''Soga um Røgnaldfolket'' (1943&ndash;1946). Olver-syklusen (1954&ndash;1956) er delvis sjølvbiografisk. Per-bøkene (1939–1942) er av dei finaste skildringane av barndom og oppvekst i norsk litteratur. Som stilist var Olav Sletto makalaus. </onlyinclude>
+'''[[Olav Sletto]]''' (fødd 21. juni 1886 i Holet, [[Hol kommune|Hol]], død 24. oktober 1963 på [[Geilo]] i [[Hallingdal]]) var forfattar. Sletto debuterte i 1908 med romanen ''Dei gamle''. Han blir særleg hugsa for den [[mytologi]]ske syklusen om [[Loke]] (1915–1918), dei historiske romanane sine frå kyrkjehistoria (1920&ndash;1924) og den historiske romansyklusen ''Soga um Røgnaldfolket'' (1943&ndash;1946). Olver-syklusen (1954&ndash;1956) er delvis sjølvbiografisk. Per-bøkene (1939–1942) er rekna blant dei finaste skildringane av barndom og oppvekst i norsk litteratur. Som stilist var Olav Sletto makalaus. </onlyinclude>
 ==Bakgrunn==
-Mor til Olav Sletto var Anne Jensdotter Sletto, 19 år gammal og ugift då han vart fødd i 1886. Ifølgje eit seigliva rykte skulle faren vera [[Bjørnstjerne Bjørnson]], men Bjørnson var i Paris då barnet vart unnfanga og dermed ute av bildet. Ei anna moglegheit vart Erling, yngste sonen til Bjørnstjerne. Eva Almhjell har skrive om mor til Olav Sletto og går mellom anna gjennom farskapsspørsmålet i boka ''Anne Sletto. Eit kvinneportrett'', Boksmia 2015. Påstanden om Bjørnson-blod i Olav Slettos årer er avvist av lokalhistorikarar tidlegare<ref>«[http://www.olavslettoselskapet.no/om.php Olav Sletto, ein gåtefull diktar]» av Kåre Olav Solhjell hjå Olav Sletto-selskapet.</ref>. Men såvel Anne, som sonen Olav, var meistrar i å gjera seg gåtefulle. Den som står skriven som far i kyrkjeboka i Hol, er Johannes Kristianson Lundeby (1862-1900) frå Sande i Vestfold.
+Mor til Olav Sletto var [[Anne Jensdotter Sletto (1867–1946)|Anne Jensdotter Sletto]], 19 år gammal og ugift då han vart fødd i 1886. Ifølgje eit seigliva rykte skulle faren vera [[Bjørnstjerne Bjørnson]], men Bjørnson var i Paris då barnet vart unnfanga og dermed ute av bildet. Ei anna moglegheit vart [[Erling Bjørnson|Erling]], yngste sonen til Bjørnstjerne. Eva Almhjell har skrive om mor til Olav Sletto og går mellom anna gjennom farskapsspørsmålet i boka ''Anne Sletto. Eit kvinneportrett'', Boksmia 2015. Påstanden om Bjørnson-blod i Olav Slettos årer er avvist av lokalhistorikarar tidlegare<ref>«[http://www.olavslettoselskapet.no/om.php Olav Sletto, ein gåtefull diktar]» av Kåre Olav Solhjell hjå Olav Sletto-selskapet.</ref>. Men såvel Anne, som sonen Olav, var meistrar i å gjera seg gåtefulle. Den som står skriven som far i kyrkjeboka i Hol, er Johannes Kristianson Lundeby (1862-1900) frå Sande i Vestfold.
 ==Liv==
 <onlyinclude>
-[[Fil:Sletto 2019. EA.jpg|miniatyr|Garden Sletto, der Olav vaks opp. Foto: Eva Almhjell 2019.]]
+{{thumb|Sletto 2019. EA.jpg|Garden Sletto, der Olav vaks opp.|Eva Almhjell|2019}}
 Olav Sletto voks opp hjå besteforeldra i Sletto. Han var ein gløgg gut, og gode menn i Hol kosta på han høgare utdanning. I 1902-03 gjekk han på folkehøgskule på [[Voss]] og i 1907 tok han eksamen ved lærarskulen på [[Notodden]]. Der trefte han Karin Bryde, dotter av reiaren [[Johan Mauritz Bryde (1830–1899)|Johan Mauritz Bryde]] (1830–1899) frå Sandefjord, som han seinare gifta seg med. Paret slo seg frå fyrst av ned i [[Vollen (Asker)|Vollen]] i [[Asker kommune|Asker]] (1912-1917), der familien Bryde hadde sin landstad. Huset dei sette seg opp fekk namnet Vesleheimen. Paret fekk fire barn.  Tre av dei kom til i Vollen, den fjerde vart født på [[Fiskum]]. Dei fire var: [[Eva Sletto|Eva]] (6.9.1912-7.3.2006), Randi (8.1.1914-17.7.2002), Bjørn (12.3.1915-18.12.1962) og Irene (15.11.1919-31.3.2013). Olav Sletto var ferdatalar for Noregs Ungdomslag 1910-1916. I desse åra gjorde han meir enn 70 taleferder. 1917-1923 var Sletto lærar ved Buskerud folkehøgskole, og frå 1923-1942 var han styrar ved Romerike folkehøgskole, seinare Romerike ungdomsskole. Under krigen budde han og kona på Bingen gard i Sørum. Etter krigen flytta han heim til Hol kommune (Geilo), der han døydde i 1963. </onlyinclude>
 === Olav Sletto og folkehøgskulen ===
@@ Linje 71: / Linje 72: @@
 === Sletto som fantasy-forfattar ===
+{{thumb|13 Villa Lunde 2016 Foto E. Almhjell.jpeg|«Villa Lunde», som mor til Olav Sletto fekk sett opp i 1913, på Geilo. Bustad for Olav og Karin Sletto frå 1946, då Sletto flytta heim att.|Eva Almhjell|2016}}
-[[Fil:13 Villa Lunde 2016 Foto E. Almhjell.jpeg|miniatyr|"Villa Lunde", som mor til Olav Sletto fekk sett opp i 1913, på Geilo. Bustad for Olav og Karin Sletto frå 1946, då Sletto flytta heim att.]]Olav Sletto har òg vorte nemnt som ein «gløymt» norsk fantasy-forfattar.[[Olav Sletto#cite note-2|<sup>[2]</sup>]][[Olav Sletto#cite note-3|<sup>[3]</sup>]] I Gerd Karin Omdals bok ''Grenseerfaringer'' (2010) omtalar ho Loke-verket som ''«kanskje (…) den første serien med fantasy-bøker i Norge i moderne forstand»'' [Omdal, 2010:162]. Sletto sjøl kalla bøkene for eit hugsyn. Som norrøn fantasylitteratur utan barn og unge som tiltenkt lesargruppe, er Loke-serien noko sersynt i verdslitteraturen. Den mest kjente i denne sjangeren er J.R.R.R Tolkiens ''The Lord of the Rings'' (1954-1955). Loke-bøkene husar også likskap med Tolkiens ''Ringdrotten''-trilogi, ein trilogi som kom kring 40 år etter Loke-kvartetten. Likskapen ligg m.a. i at fortellingen er sett i eit middelalderlandskap, skriv Eva-Charlotte Mørk. Ho utdjupar dette i ei mastergradsavhandling i litteraturvitskap om ''Mytologisk prefigurasjon i Olav Slettos bøker om Loke'', NTNU 2016.<ref>[http://www.vinduet.no/tekst.asp?id=333 Agnes Bøttcher: «Fantasy, litteratur og den norske virkeligheten» i ''Vinduet'' (2003)]</ref><ref>[[Øyvind Myhre]]: ''Magiske verdener : fantasi-litteraturen fra Gilgamesj til Richard Adams'', Cappelen, 1979 (s. 115). Myhre karakteriserer romanen ''Skrinet skal opnast um hundre år'' (1951) som «reinhøvlet Swords & Sorcery».</ref>
+Olav Sletto har òg vorte nemnt som ein «gløymt» norsk fantasy-forfattar.[[Olav Sletto#cite note-2|<sup>[2]</sup>]][[Olav Sletto#cite note-3|<sup>[3]</sup>]] I Gerd Karin Omdals bok ''Grenseerfaringer'' (2010) omtalar ho Loke-verket som ''«kanskje (…) den første serien med fantasy-bøker i Norge i moderne forstand»'' [Omdal, 2010:162]. Sletto sjøl kalla bøkene for eit hugsyn. Som norrøn fantasylitteratur utan barn og unge som tiltenkt lesargruppe, er Loke-serien noko sersynt i verdslitteraturen. Den mest kjente i denne sjangeren er J.R.R.R Tolkiens ''The Lord of the Rings'' (1954-1955). Loke-bøkene husar også likskap med Tolkiens ''Ringdrotten''-trilogi, ein trilogi som kom kring 40 år etter Loke-kvartetten. Likskapen ligg m.a. i at fortellingen er sett i eit middelalderlandskap, skriv Eva-Charlotte Mørk. Ho utdjupar dette i ei mastergradsavhandling i litteraturvitskap om ''Mytologisk prefigurasjon i Olav Slettos bøker om Loke'', NTNU 2016.<ref>[http://www.vinduet.no/tekst.asp?id=333 Agnes Bøttcher: «Fantasy, litteratur og den norske virkeligheten» i ''Vinduet'' (2003)]</ref><ref>[[Øyvind Myhre]]: ''Magiske verdener : fantasi-litteraturen fra Gilgamesj til Richard Adams'', Cappelen, 1979 (s. 115). Myhre karakteriserer romanen ''Skrinet skal opnast um hundre år'' (1951) som «reinhøvlet Swords & Sorcery».</ref>
 I 1950 fekk Olav Sletto kr. 800 pr. år i æresløn frå Hol kommune. Fyrst i 1960 fekk han, etter mange søknadsrunder, Statens kunstnarløn på kr. 9000 i året. Han fekk Gjelsvikprisen av Norsk Måldyrkingslag for godt mål i diktinga si. I Hol fekk han «Bragdprisen» for kulturell innsats.
-Olav Sletto ga ut i alt 44 bøker. Alle bøkene er å finne på www.bokhylla.no
+Olav Sletto ga ut i alt 44 bøker. Alle bøkene er tilgjengelege hos [[Nasjonalbiblioteket]].
-== Bibliografi ==
+== Utgjevingar ==
+{{thumb|Olav Sletto annonse Norsk Tidend 1952 (2).jpg|Avisklipp frå ''Norsk Tidend'' 18. desember 1952: annonse for Olav Sletto sin "Tenaren" (frå 1913).}}
 *''Dei gamle'' (1908)
 *''Sanddal'' (1910)
@@ Linje 130: / Linje 132: @@
 **''På Alderstun'' (1963)
-== Kjelder ==
+==Referansar==
-*«[http://no.wikipedia.org/w/index.php?title=Olav_Sletto&oldid=6475295 Olav Sletto]» på [[:no:|Wikipedia på bokmål og riksmål]], innhenta 4. januar 2010.
-* {{hbr1-1|pf01036464001072|Olav Sletto}}.
-=== Referansar ===
 <references />
-== Bakgrunnsstoff ==
+==Kjelder og litteratur==
+*Almhjell, Eva og Jørn Øyrehagen Sunde: ''Anne Sletto''. ''Eit kvinneportrett.'' Utg. Boksmia. 2015. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2021072648051}}.
-=== Litteratur ===
+*Austbø, Johan. ''Olav Sletto''. Utg. Olaf Norli. 1923. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2014092308105}}.
-*''Olav Sletto. Ein studie'' av [[Johan Austbø]] (Kristiania: Norli, 1923)
+*Dale, Johs og [[Lars Reinton]]: ''Ei bok om Olav Sletto''. Utg. Samlaget. 1966. {{nb.no|NBN:no-nb_digibok_2007042001036}}.
-*''Ei bok om Olav Sletto'' av [[Johs. A. Dale]] og [[Lars Reinton]] (Oslo: Det Norske Samlaget, 1966)
+*{{hbr1-1|pf01036464001072|Olav Sletto}}.
-*''Anne Sletto. Eit kvinneportrett'' av Eva Almhjell og Jørn Øyrehagen Sunde, Boksmia forlag 2015
+*{{WP-lenke|Olav Sletto|nn}}
-*Olav Sletto-selskapets Årshefter 2002-2019.
-=== Nettstader ===
 *[http://www.olavslettoselskapet.no/ Olav Sletto-selskapet]
-* [http://www.nb.no/nbsok/search?searchString=creator:%22sletto,olav%22&mediatype=bøker Digitaliserte bøker av Sletto] hjå [[Nasjonalbiblioteket]].
+*Olav Sletto-selskapet: [http://www.olavslettoselskapet.no/arshefter/ Årshefter 2002-2019].
+*[https://www.nb.no/search?mediatype=b%C3%B8ker&name=%22Sletto,%20Olav%22 Digitaliserte bøker av Sletto] hjå [[Nasjonalbiblioteket]].
 {{DEFAULTSORT:Sletto, Olav}}
 [[Kategori:Personer]]