Protoindustri: Forskjell mellom sideversjoner

'''[[Protoindustri]]''' vart ca. 1970 lansert som nemning på ulike former for «industriell» verksemd på landsbygda før den industrielle revolusjonen, dvs. handverksproduksjon og omsetnad organisert som [[heimeindustri]] og [[forlagsverksemd]]. Stundom reknar ein også med handverksbaserte «fabrikkar» (manufakturar) på landsbygda inn under omgrepet. Protoindustrien skil seg frå det tradisjonelle bygdehandverket ved at den er organisert i meir omfattande skala og basert på marknader utanfor bygda/regionen. Den skil seg frå den «eigentlege» industrien (fabrikkproduksjon) ved sitt lågteknologiske produksjonsutstyr, ved sine desentraliserte produksjons- og distribusjonssystem og svakt utvikla arbeidsdeling i produksjonsprosessen.  

I ein oversynsartikkel om protoindustri i Noreg frå 1982 blir det framhalde at dette var eit lite utbreidd fenomen i Noreg. Økonomisk vekst på landsbygda her på 1600-, 1700- og det meste av 1800-talet var heller knytta til skogsbruk og trelasteksport, bergverksdrift og fiskeri. Alle desse næringane kunne nytte ledig arbeidskraft frå gardar, småbruk og plassar i lågsesongane i jordbruket. Men forfattarane av artikkelen (Edgar Hovland, HelgeW.Nordvik og Stein Tveite) trekkjer også fram ein del døme på protoindustri her til lands. Det gjeld slikt som [[ljåsmiing i Tinn|Ljåproduksjonen i Tinn]] i Telemark og i [[Hornindal]] i [[Nordfjord]]. Eit anna døme er produksjonen av fiskegarn og liner notbinding, bødkerarbeid, seglmaeri og reipslageri. Dei nemner særksilt dei ytre kyststroka rundt Bergen og nordover til Sognefjorden. Bergenske kjøpmenn forsynte produsentane - fiskarbøndene, plassfolka i lågsesongane for fiske og landbruk - med råstoff, bestemte kva produkt som skulle framstillast og i kva mengder, og sytte for omsetnaden av dei ferdige produkta. Båtbygging kan moglegvis også kome inn under omgreopet protoindustri. I [[Bjerkreim]] i [[Rogaland]] spesialiserte dei seg på å produsere uvershyrer til fiskarane.