Byråkrater, checkuser, editaccount, Grensesnittadministratorer, staff, Sidefjernere, Administratorer
25 486
redigeringer
m
Teksterstatting – «Liv og verke» til «Liv og virke»
m (og ein ting til....) |
m (Teksterstatting – «Liv og verke» til «Liv og virke») |
||
| (3 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 10: | Linje 10: | ||
Den 15. januar 1854 vart han gift med [[Rannei Åmundsdotter (1824–1913)|Rannei Åmundsdotter]] (1824–1913). Ho var dotter av leiglending [[Aamund Oleson (1771–1862)|Aamund Oleson]] og [[Hæge Olavsdotter (1776–1868)|Hæge Olavsdotter]]. Paret fekk åtte born; ei dotter døydde femten veker gamal, medan dei andre vaks opp. | Den 15. januar 1854 vart han gift med [[Rannei Åmundsdotter (1824–1913)|Rannei Åmundsdotter]] (1824–1913). Ho var dotter av leiglending [[Aamund Oleson (1771–1862)|Aamund Oleson]] og [[Hæge Olavsdotter (1776–1868)|Hæge Olavsdotter]]. Paret fekk åtte born; ei dotter døydde femten veker gamal, medan dei andre vaks opp. | ||
==Liv og | ==Liv og virke== | ||
Sondre vaks opp på husmannsplassane [[Øverbø (Morgedal)|Øverbø]] og [[Kvæven (Morgedal)|Kvæven]] i Morgedal. Som husmannssøner flest lærte han seg handverk, og særleg dreiv han og broren [[Eivind Ouversson|Eivind]] med treskjering og [[laft]]ing. For å tene pengar til familien reiste dei ofte ut av bygda, og Sondre drog både rundt i Telemark og til [[Setesdal]]. | Sondre vaks opp på husmannsplassane [[Øverbø (Morgedal)|Øverbø]] og [[Kvæven (Morgedal)|Kvæven]] i Morgedal. Som husmannssøner flest lærte han seg handverk, og særleg dreiv han og broren [[Eivind Ouversson|Eivind]] med treskjering og [[laft]]ing. For å tene pengar til familien reiste dei ofte ut av bygda, og Sondre drog både rundt i Telemark og til [[Setesdal]]. | ||
| Linje 24: | Linje 24: | ||
Den gongen gjekk det ikkje an å leve av å vere skiløpar. Ein pengepremie eller nokre dalar for ei oppvising rakk ikkje langt, og sponsorar var noko som låg langt inn i framtida. Det var som husmann at Sondre Norheim måtte livnære seg, og som så mange andre husmenn sleit han i 1870- og 1880-åra. I mai 1884 var det auksjon på Norheim; dei sleit med å betale festeavgifta. Det tok ikkje lang tid før heile familien drog til Amerika. Vi finn Sondre Norheim i emigrantprotokollen for Christiania med utreisedato 30. mai 1884.<ref>{{digitalarkivet|pe00000000015882|Sondre O. Norheim|Emigranter over Kristiania 1867-1927, tilleggsliste}}</ref> Dei hadde då tre ungar: Åmund, Talleiv og Anne. Dei kom først til [[Minnesota]], der fleire andre frå Morgedal hadde funne ein ny heimstad. Så reiste dei etter nokre år vidare til Villard i Nord-Dakota. I 1888 underteikna Sondre Norheim ein intensjonserklæring om å verte amerikansk borgar, og i 1891 fekk han eit jordstykke av staten. | Den gongen gjekk det ikkje an å leve av å vere skiløpar. Ein pengepremie eller nokre dalar for ei oppvising rakk ikkje langt, og sponsorar var noko som låg langt inn i framtida. Det var som husmann at Sondre Norheim måtte livnære seg, og som så mange andre husmenn sleit han i 1870- og 1880-åra. I mai 1884 var det auksjon på Norheim; dei sleit med å betale festeavgifta. Det tok ikkje lang tid før heile familien drog til Amerika. Vi finn Sondre Norheim i emigrantprotokollen for Christiania med utreisedato 30. mai 1884.<ref>{{digitalarkivet|pe00000000015882|Sondre O. Norheim|Emigranter over Kristiania 1867-1927, tilleggsliste}}</ref> Dei hadde då tre ungar: Åmund, Talleiv og Anne. Dei kom først til [[Minnesota]], der fleire andre frå Morgedal hadde funne ein ny heimstad. Så reiste dei etter nokre år vidare til Villard i Nord-Dakota. I 1888 underteikna Sondre Norheim ein intensjonserklæring om å verte amerikansk borgar, og i 1891 fekk han eit jordstykke av staten. | ||
Han døydde i Denbigh i Nord-Dakota i 1897. Enka Rannei Åmundsdotter levde til 1913.<ref>Påstanden om at ho døydde 104 år gamal i 1929 er ikkje rett, sjå artikkelen om [[Rannei Åmundsdotter]].</ref> | Han døydde i Denbigh i Nord-Dakota i 1897. Enka Rannei Åmundsdotter levde til 1913.<ref>Påstanden om at ho døydde 104 år gamal i 1929 er ikkje rett, sjå artikkelen om [[Rannei Åmundsdotter Norheim (1824–1913)|Rannei Åmundsdotter]].</ref> | ||
==Ettermæle== | ==Ettermæle== | ||
| Linje 30: | Linje 30: | ||
Sondre Norheim er eit av dei viktigaste namna i skisporten sin historie. Han er ikkje berre eit nasjonalt ikon og Morgedal sin store helt; han er òg kjend i andre delar av verda. | Sondre Norheim er eit av dei viktigaste namna i skisporten sin historie. Han er ikkje berre eit nasjonalt ikon og Morgedal sin store helt; han er òg kjend i andre delar av verda. | ||
Han vart æra under opnings-seremoniane i tre gonger, då vart og OL-fakkelen tend på fødestad Øverbø i Morgedal: [[OL i Oslo 1952|Oslo i 1952]], Squaw Valley i 1960 og [[OL på Lillehammer 1994|Lillehammer 1994]]. [[Morgedal idrettslag]] eig i dag plassen. Ingen av bygningane frå hans tid står att, men stua han bygde på Kasin etter at han gifta seg er flytta til Øverbø og er open for besøkande. Den nye stua står på grunnmuren etter stua Sondre Norheim vart fødd i | Han vart æra under opnings-seremoniane i tre gonger, då vart og OL-fakkelen tend på fødestad Øverbø i Morgedal: [[OL i Oslo 1952|Oslo i 1952]], Squaw Valley i 1960 og [[OL på Lillehammer 1994|Lillehammer 1994]]. Maskoten til dei paralympiske spela i 1994 var oppkalla etter han. [[Morgedal idrettslag]] eig i dag plassen. Ingen av bygningane frå hans tid står att, men stua han bygde på Kasin etter at han gifta seg er flytta til Øverbø og er open for besøkande. Den nye stua står på grunnmuren etter stua Sondre Norheim vart fødd i. | ||
Eit anna slag ettermæle står oldebarnet<ref>[http://www.telelaget.com/pioneers/norheim/didyouknow.htm «Did You Know That ...» på Telelaget.com], lest 2017-08-19.</ref> Pam Nordheim for. Ho deltok i skiskyting internasjonalt for USA fleire gonger, i 1988 var ho med i verdenscupen i [[Holmenkollen]] på 5 km sprint og 10 km individuell. I 1992 vann ho 15 km individuelt under verdscupen på [[Fagernes]].<ref>[http://skisport365.com/skiskyting/utover.php?ID=1118&k=F#res «Pam Nordheim» på Skisport365.com], lest 2017-08-19.</ref> | Eit anna slag ettermæle står oldebarnet<ref>[http://www.telelaget.com/pioneers/norheim/didyouknow.htm «Did You Know That ...» på Telelaget.com], lest 2017-08-19.</ref> Pam Nordheim for. Ho deltok i skiskyting internasjonalt for USA fleire gonger, i 1988 var ho med i verdenscupen i [[Holmenkollen]] på 5 km sprint og 10 km individuell. I 1992 vann ho 15 km individuelt under verdscupen på [[Fagernes]].<ref>[http://skisport365.com/skiskyting/utover.php?ID=1118&k=F#res «Pam Nordheim» på Skisport365.com], lest 2017-08-19.</ref> | ||
| Linje 49: | Linje 49: | ||
* [http://www.riksantikvaren.no/Aktuelt/Maanedens-kulturminne/Paa-besoek-hos-Sondre-Norheim-i-den-moderne-skisportens-vogge På besøk hos Sondre Norheim i «den moderne skisportens vogge» ], Riksantikvaren. Publ. 2015-01-12, lest 2017-08-18. | * [http://www.riksantikvaren.no/Aktuelt/Maanedens-kulturminne/Paa-besoek-hos-Sondre-Norheim-i-den-moderne-skisportens-vogge På besøk hos Sondre Norheim i «den moderne skisportens vogge» ], Riksantikvaren. Publ. 2015-01-12, lest 2017-08-18. | ||
* Loupedalen, Torjus: ''Kviteseid bygdesoge : Ættesoga''. [Kviteseid]. 1956. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2008051504059}}. | * Loupedalen, Torjus: ''Kviteseid bygdesoge : Ættesoga''. [Kviteseid]. 1956. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2008051504059}}. | ||
* Steinsholt, | * Steinsholt, Kjetil: [https://nbl.snl.no/Sondre_Norheim Sondre Norheim] i ''Norsk biografisk leksikon''. | ||
* Torgersen, Abjørn og Eirik Haugen: [https://www.ta.no/pulsen/fant-losningen-pa-norheim-mysteriet/s/1-111-3332639 «Fant løsningen på Norheim-mysteriet»] i ''Telemark Arbeiderblad''. Publ. 2008-02-06, lest 2017-08-18. | * Torgersen, Abjørn og Eirik Haugen: [https://www.ta.no/pulsen/fant-losningen-pa-norheim-mysteriet/s/1-111-3332639 «Fant løsningen på Norheim-mysteriet»] i ''Telemark Arbeiderblad''. Publ. 2008-02-06, lest 2017-08-18. | ||