Trydal (Bykle gnr 17): Forskjell mellom sideversjoner

| bgfarge      =  

| navn          = Trydal

| altnavn      =  

| førstnevnt    =  

| sokn          = [[Bykle sokn|Bykle]]

| kommune      = [[Bykle kommune|Bykle]]

| gnr          = 17

| bnr          =  

| postnr        =  

}}

'''[[Trydal (Bykle gnr 17)|Trydal]]''' er ein [[matrikkelgard]] i [[Bykle kommune]]. Når ein køyrer [[riksveg 9|riksvegen]] nordetter frå [[Valle]], kjem ein fyrst til [[Bjørnarå (grend)|Bjørnarå]]. Den neste grenda er [[Trydal (grend)|Trydal]]. Grenda ligg etter måten lågt, i ein djup kvelv innunder Storefjøddet, med gardsbruka i ein ring kring [[Trydalstjønni]], 515 moh. Utmarka femner åt [[Otra|Otre]] mot vest, Åsdokkine mot sud, Åsbrokkine mot aust, og mot nord deildar Trydalsgardane mot [[Berdalen (Bykle gnr 3)|Berdalen]] og [[Bjones (Bykle gnr 16/8)|Bjones]] på toppen av [[Storefjødd (Bykle)|Storefjøddet]]. I alt dreiar det seg om eit samla gardsvald på vel 25 000 mål. Utover dette hadde Trydal også rettar i allmenningen i [[Bykleheiane]]. Støylane var avgjerande for husdyrbruket gjennom idene, og liksom andre i Bykle dreiv trydølane med jakt og fiske, i presten [[Reier Gjellebøl]] si «bygdebok» frå slutten av 1700-åra vert Trydalstjønni utpeika som eit særleg godt fiskevatn. Dessutan var skogsdrifta viktig for økonomien, og hadde visseleg meir å seia i Trydal enn i dei delane av bygda som ligg høgre i lendet.  

Når det gjeld tolkinga av gardsnamnet skriv Amund B. Larsen i ''Norske Gaardnavne'', VIII (1902), som fylgjer:  

   

   

Men bortkomne elvenamn er ei standardforklaring som dei gamle namnegranskarane gjerne treiv til, kvar gong dei - oftast avdi dei vanta lokalkunnskap - ikkje greidde å koma på noko betre. Utan at elvenamntolkinga dermed skal vera aldeles uteslutta, torer me ymte om ei mogeleg namnetyding på grunnlag av det norrøne þrjú (thrjú), som er den nominative inkjekjønnsorma av talordet þ r i r, tre (jfr. Ragnvald Iversen: ''Norrøn Grammatikk'', 1961, 111). Gustav Indrebø har påvist ein lydovergang ''jó'' , ''jø'', ''jú'' > (j)y i sein gamalnorsk tid (1300-åra) og tek fram døme som snjó > snø og rjuva > ryva (''Norsk Målsoga'', 1951, 115). Skulle ein ha trong til fleire døme, kan ein tenkje på slikt som rjuka > ryke, rjupa > rype, brjóta > bryte, krjupa > krype osb. Ein overgang frå ''Thrjúdall'' til Trydal må tvillaust vera eit utslag av det same fenomenet. Det finst au ei gamal form av Trydalsnamnet, i ei skatteliste frå 1601, som styrker tanken om at ein slik overgang har funne stad: ''Tryugdal''. Ei parallell namneutvikling er nemnt hjå hjå Jørn Sandnes og Ola Stemshaug i ''Norsk Stadnamnleksikon'', 1976, der det vert peika på at Tryvatn ved Oslo «kjem av þrjú, tre, fordi her ligg tre vatn på rad». Vår tyding av namnet Trydal skulle etter dette verta «tridal» eller meir presist: «Dal som opnar seg i tre leier». Det stemmer bra, både med filologien og landskapet.  

|-

|1

|43  

|168  

|1995  

|Bureisingsbruk.

|-

|37

|-

|8.1

|

|

|1983  

|1983  

|Bustadtomt.

|-

==Den udela garden ==

Dei fyrste personnamna me får greie på finn me i eit brev frå år 1500, der det går fram at ein Olav Gunnarsson selde garden Trydal - med unnatak av Stavvatnet - til Askjell Gunnarsson, bror sin, og kvitterte for fullt oppgjer. Meir veit me ikkje om desse karane.  

   

Folke Rygnestad hadde odelsrett i Trydal, men det er snautt om han nokon gong har budd her. Helst let han garden drive av brukarar, inntil han i 1578 bytte bort eigedomen til Svenke og Tarald Torgrimssøner Brottveit mot to tredjepartar av [[Brottveit (Valle)|Brottveit]] (jfr. ''Valle'' III, 317). Dei to brørne kom hit, og budde her i tida etter gardkaupet.  

I 1591 er likt til at Tarald har kome i beit for pengar, ettersom han då pantsette halve Trydal til Jorunn Eivindsdotter Rygnestad, kona åt Åsmund Torleivsson i [[Nordigard Rygnestad (Valle)|Nordigard Rygnestad]], for 32 dalar.  

I og med at den fyrste garddelinga er plassert, vil me i framhaldet gå over til å sjå på dei einskilde bruka eitt om gongen. Så langt det er mogeleg skal me nytte rekkjefylgja frå matrikkelen, men ettersom [[Nordstog Trydal (Bykle)|Nordstog Trydal]] lyt falle utanfor denne, tek me like godt det bruket fyrst.  

   

[[Kategori:Garder]]

[[Kategori:Bykle kommune]]