Kyrkjestugu (Lesjaskog)
Kyrkjestugu vart truleg bygd i 1872[1] som eit kyrkjelyds- og kommunehus dels for Lesjaskog soknekommune og for Lesjaskog kyrkje. Området her vart frå gamalt kalla Øverlismoen, og kyrkja vart som kjent flytt hit i 1855. Men ho var ikkje oppvarma, og det er tradisjon om at ho nesten ikkje var til å halde ut i i den kalde årstida, folk måtte både trampe i golvet og slå floke under gudstenesta.[2]
Huset var opphavleg bygd i ei høgd og to rom. Ho kom frå Brandlie, og vart oppsett på nedsida av den gamle riksvegen, som framleis gjekk over Kyrkjebakken. Han vart flytt i 1888. På vestsida vart det bygd inntil inngang og sval. Utanfor vart det sett opp utedo.
Sist på 1870-talet skal Kyrkjestugu ha vore bruk som «fyrste skulehuset i bygda».[3]
Først på 1900-talet bygde Lesjaskogens Indremisjonsforening på ein etasje på huset, Kyrkjestugusalen, som bedehus. Her vart det halde søndagsskule, yngresmøte, konfirmasjonsførebuing, vekkingsmøte, 17. mai-feiring og øving i sang og musikk.
I 1968 var stugu såpass dårleg at noko måtte gjerast. Ei nemnd vart nedsett, og planarbeidet starta. Det var snakk om å flytte huset fleire stader, men etter synfaring med Riksantikvaren i 1981 vart det fastslege at stugu må sjåast på som eit kulturminne og burde bli ståande der ho stod. Det vart følgd opp, grunnmurane vart forbetra og fekk eit relativt stort påbygg på nordsida. Det vart innvigd av sokneprest Arne Koksvik i 1983.
Kyrkjestugu inngår i Kulturminneområdet på Øverlismoen.
Kjelder og litteratur
- Bjølverud, Bjarne 1984: Lesjaskog gamle og nye kyrkjestugu i Gåmålt frå Lesja og Lesjaskog s. 22-30.
- Einbu, Audun 1991: «Lesjaskog gamle og nye Kyrkjestugu». I Lesjaskog kyrkje 300 år 1697-1997 Digital versjon på Nettbiblioteket side 79-83.
- Skotte, Ola og Sigurd Einbu 1949: Lesja. Litt frå den kommunale soga 1838-1938 og ymse anna. Lesja kommune Digital versjon på Nettbiblioteket
- Mølmen, Karl O. 1933: Jehans Niklasson Kvam eller Gamel-Kvammin i Årbok for Dølaringen s. 87.