Stortingsvalet i Nordre Bergenhus 1817

Stortingsvalet i Nordre Bergenhus 1817 var prega av dramatikk i fleire rundar. Amtmann Christian Magnus Falsen greip inn mot forsøka på bondemobilisering under valet. Falsen sjølv vart vald, men valet av han forkasta då Stortinget opna. Valtinget vart halde i Sauesund i Askvoll 22. september 1817.

Valde representantar

Desse vart valde:

Verv	Namn/tittel	Merknad
1. repr.	Oberstløytnant Ole Elias Holck	Hadde møtte på riksforsamlinga som militær representant
2. repr.	Gardbrukar L. J. Thingnæsset
3. repr.	Amtmann Christian Magnus Falsen	Hadde møtt på riksforsamlinga, og var 1. repr. for Nordre Bergenhus 1815
1. suppleant	Gardbrukar Ole T. Svanøe
2. suppleant	Gardbrukar A. O. Wereide
3. suppleant	Gardbrukar J. Flikki

Falsen var busett i Bergen, men valet av han i 1815 hadde vorte godkjent av Stortinget. Ved godkjenninga av fullmaktene i Stortinget 4.2.1818 vart derimot Falsen forkasta med 37 mot 32 røyster og 1. suppleant (Ole Svanøe) innkalla. Konstituert amtmann, futen Kjørboe, kalla inn gardbrukar Lars Christensen Ous som hadde vorte nummer fire på representantvalet. Ous møtte på Stortinget 9. mars, men var ikkje oppført som 1. suppleant i fullmakta og vart difor avvist. Suppleantane var valde ved særskilt val, og der hadde Ole Svanøe fått flest røyster, han vart difor innkalla. Svanøe vart likevel sjuk 25. mars, så Wereide vart innkalla og møtte frå 13. april og utsesjonen.

Valmenn

Fylgjande valmenn møtte (rekkefølgje og skrivemåten av namn og tittel etter valprotokollen):

Nr	Namn i protokollen	Yrke/tittel	Prestegjeld	Merknad
1	Proprietaire Rumohr syg; i hans Sted, Capitaine Wiegh	kaptein	Lærdal
2	Tøger Hansen	gardbrukar	Lærdal
3	Lars Olsen Faaberg	gardbrukar	Jostedal
4	Jørgen Torkildsen Flicke	gardbrukar	Luster
5	Tøger Halvorsen Næss	gardbrukar	Luster
6	Leutenant Falck	løytnant	Sogndal
7	Irgens	sorenskrivar	Sogndal
8	Mons Larsen Eggum	gardbrukar	Sogndal
9	Ole Rasmussen Feedt	gardbrukar	Hafslo
10	Hermund Bottolphsen Lunde i Ole Nielsen Oklevigs Forfald	gardbrukar	Hafslo
11	Kirkesanger Olsen	kyrkjesongar	Aurland
12	Ole Rognaldsen Ohnstad	gardbrukar	Aurland
13	Postexped. Lem	postekspeditør	Leikanger
14	Lehnsmand Opdahl	lensmann	Leikanger
15	Kapellan Daae	kapellan	Leikanger
16	Lehnsmand Skadem[?]	lensmann	Vik
17	Klokker Liliedahl	klokkar	Vik
18	Major Holck meldt Forfald	major	Lavik
19	Ole Andersen Torvind	gardbrukar	Lavik
20	Sorenskr. Voss	sorenskrivar	Eivindvik
21	Claus Monsen Opgulen[?]	gardbrukar	Eivindvik
22	Mons Andersen Losnen	gardbrukar	Eivindvik
23	Ole Johannesen Stokkevog	gardbrukar	Eivindvik
24	Pastor Heiberg	sokneprest	Askvoll
25	Giæstgiver Haland	gjestgjevar	Askvoll
26	Geert Jonassen Leervog (overstroken)	gardbrukar	Askvoll
27	Sorensk. Landmark	sorenskrivar	Ytre Holmedal
28	Serg. Mons Andersen Biergene	sersjant	Ytre Holmedal
29	Niels Ellings. Flekke	gardbrukar	Ytre Holmedal
30	Søren Hansen Sæhle	gardbrukar	Indre Holmedal
31	Ole Olsen Thormoset	gardbrukar	Indre Holmedal
32	Anders Halvosen Døscheland	gardbrukar	Indre Holmedal
33	Ole Torgersen Svanøe	gardbrukar	Kinn
34 [a]	Lehnsmand Tyvold	lensmann	Kinn
34 [b]	Peder Abrahams. Steenhovden	gardbrukar	Kinn
34 [c]	Peder Helmers Florøen	gardbrukar	Kinn
35	Lehnsmand Bruland	lensmann	Førde
36	Lars Jacobsen Wefring	gardbrukar	Førde
37	Ole Siursen Saaland[?]	gardbrukar	Førde
38	Christian Andersen Høgset	gardbrukar	Førde
39	Niels Danielsen Kiøsnæs	gardbrukar	Jølster
40	Hans Erichsen Helgiem	gardbrukar	Jølster
41	Niels Tollefsen Løset	gardbrukar	Jølster
42	Lehnsm. Ole Mortensen Lem[?]	lensmann	Davik
43	Jørgen Rasmussen Humborstad	gardbrukar	Davik
44	Eilef Absalonsen Sørheller	gardbrukar	Davik
45	Lars Chistiansen Ous	gardbrukar	Eid
46	Dannebrogsm. Erik Olsen Nord	gardbrukar	Eid
47	Sognepr. Blickfeldt	sokneprest	Eid
48	Rasmus Rasmussen Lervog	gardbrukar	Eid
49	Ole Jørgensen Holme	gardbrukar	Gloppen
50	Absalon Olsen Wereide	gardbrukar	Gloppen
51	Torbiørn Andersen Leite	gardbrukar	Gloppen
52	Hans Rasmussen Rosæter	gardbrukar	Gloppen
52b	Steffen Thorstens. Biørkelo	gardbrukar	Gloppen
53	Ole Snersen Skodden	gardbrukar	Innvik
54	Lars Rasmussen Mindre-Sunde	gardbrukar	Innvik
55	Ole Andersen Bergsæter	gardbrukar	Innvik
56	Thor Jackoniasen[?] Yrie[?]	gardbrukar	Innvik
57	David Rasmussen Yrie	gardbrukar	Innvik
58	Peder Ingebrigtsen Schorge	gardbrukar	Selje
59	Berge Rasmusøn Stave	gardbrukar	Selje
60	Abraham Joensen Schram	gardbrukar	Selje

Valet

Då valet skulle byrje, hadde Torgeir Næss sett seg sjølv og to andre bønder på røystesetelen. Han sikta mot eit sterkt bondeval og attval for seg sjølv. Amtmann Falsen oppdaga dette og kravde munnleg røystegjeving. I denne situasjonen greidde ikkje bøndene å opptre samla, og Torgeir Næss vart ikkje attvald, det vart derimot Falsen. Røystetala for representantane var Holck (55 røyster), Thingnæsset (43) og Falsen (27). Deretter fekk Ous 20 røyster. Det var såleis eit stort sprik mellom Holck, som ikkje var på valmøtet, og Falsen. Suppleantane vart valde med særskilt val. Dei som vart valde, fekk 32, 26 og 16 røyster.

Kjelder

• Stortingsval i Sogn og Fjordane (liste)
• Statsarkivet i Bergen, Fylkesmannen i Sogn og Fjordane, Valprotokoll 1815-1925.
• Lindstøl, Tallak. (1915). Stortinget og statsraadet 1814-1914. Bd. 2, del 1. De enkelte storting og statsraader. Kristiania: Steen'ske bogtrykkeri, s. 52 (Digital utgåve, NBdigital).
• Jens Johan Hyvik, Oddmund L. Hoel og Harald Krøvel (red.) (2014). Med påhalden penn? 1814 sett frå Nordvestlandet og Telemark. Oslo: Novus forlag. (4 artiklar om Sogn og Fjordane)