Esefjorden krins
Esefjorden krins var ein skulekrins i Balestrand kommune i Sogn. Krinsen vart slegen saman med Sagatun skule i 1962.
Skulehus
Skulehuset låg mellom gardane Grøneng og Nesheim på nordsida av Esefjorden i Balestrand. Skulehuset vart rive på 60-talet då den nye vegen langs fjorden vart bygd. Skulehuset hadde plass til 24 born i klasserommet. Huset hadde også eit «aftrædelsesværelse».
Skulehuset på Grøneng bestod av eit klasserom. For varme hadde dei ein stor vedkomfyr og dei hadde innlagt vatn. Dei hadde ogso ein lekeplass og utedo på skuleplassen. I klasserommet vart det både en- og tomannspulter. Rundt juletidar blei det arrangert juletrefest.
På tidleg 1900-tal vart det også arrangert andre festar og markeringar i skulehuset. I 1914 skildra læraren Torstein Oppedal markeringa dei hadde hatt i samband med 100-årsjubileet for grunnlova:
«Den 25. februar kl. 4 etter middag samlast skulebarni saman med foreldra og andre vaksne i skulehuset til fest. Huset har vært pryda med flag og granbar. Læraren T.O. fortalde um hendingane i 1814 før 25. februar og serskilt um bedagen – den 25 – kva verd den dagen fekk for vaar seinare utvikling, og kva dagen krev av oss. Salmar og songar vart sunge. Til slutt flidde læraren barni kvar sitt eksemplar av det festskriftet, som kyrkjestyret hadde sendt ut. Vonleg vil den stemningsrike festen minnast lenge av dei, som var med.»[1]
I 1936 vart også 200-årsdagen for innføringa av konfirmasjonen markert ved skulen.[1]
Skuledagen
Skulen starta 9 om morgonen, og dei gjekk på skulen annakvar dag. I friminuttane var da mykje leik, og det skal ogso ha vore lite mobbing. Foreldra var ikkje aktive i skulegangen, og ofte følgte dei ikkje barna til skulen i 1. klasse heller. Kvar morgen begynte med salmevers som ein måtte pugge. Ein måtte ta med seg mat heimanfrå. For eksamen kunne dei mellom anna ha norsk og regning. Ein kunne ogso ha muntleg eksamen. Dei hadde ogso innleveringar ein måtte ta med heimefrå, skreve med skjønnskrift. Dei hadde utstyr som blyantar og passarar.
Skulevegen
Fleire elevar kom frå andre sida av fjorden. Det vert fortald at mot slutten av skuledrifta, på tidleg 60-tal, tok læraren, som budde i Balestrand, med seg elevar som ikkje sokna til Esefjorden over i robåt då han reiste på arbeid. Dette for å halde elevtalet oppe og skulen i drift.
Gunnvor Høydal forteller at skulevegen var på ca 1 kilometer, men ogso at det var andre elevar som måtte gå lengre.
Lærarar
Ei oversikt over lærarar i heile Balestrand finnes i Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895 og Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900.. Dei oppgir ikkje kva for skular dei ulike lærarane underviste ved, men vi kan finne igjen signaturane deira i skuleprotokollane, som kan brukast som ei peikepinn når og kor dei ulike lærarane underviste. Fleire av dei underviste også ved andre skular i Balestrand. Ytterlegare informasjon om lærarane i tabellen er henta frå Soga om grunnskulen 1739-1989[2].
| Etternamn | Fornamn | Fødd | Skule | Tilsett år | Slutta år | Utdanning frå | Merknad |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Øvrebø[3] | A.P. | 1842 | Esefjorden krins | 1864 | 1888 | Seminar på Stord | Kyrkjesongar |
| Hellen[4] | Hans O. | 1843 | Esefjorden krins | 1864 | 1899 | Balestrand lærarskule | Underviste også ved Eithun skule |
| Oppedal | Torstein H.I. | 1876 | Esefjorden krins | 1900 | Notodden seminar | Frå 1915 heil post i Sagatun | |
| Tue | Per | Esefjorden krins | 1916 | ||||
| Sundal | Agnes | Esefjorden krins | 1921 | 1928 | |||
| Ese | Johan Nilsen | Esefjorden krins | (1928) 1931 | 1968 |
Foto
Fotnotar
Kjelder og litteratur
Prenta kjelder
- Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
- Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
- Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune.
- Møtebok for tilsynsutvalet i Esefjorden skulekrins, 1890-1962. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Skuleprotokoll for Esefjorden skulekrins, 1885-1913. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Avgangsvitnesbyrd for Esefjorden skulekrins og Eithun skulekrins, 1895-1958. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Hovudbok for Grøneng skule (Esefjorden krins), 1914-1960. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Avgangsvitnemål for Esefjorden skulekrins, 1958-1960. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Esefjorden skulekrins, 1882-1905. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Esefjorden skulekrins, 1906-1952. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Esefjorden skulekrins, 1952-1960. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
Ikkje-prenta kjelder
- Munnlege kjelder frå grunneigar av det som var skuletomta.
- Munnlege kilder frå Gunnvor Høydal
Koordinater: 61.21535° N 6.49449° Ø