291 440
redigeringer
m
Teksterstatting – «fylke = Aust-Agder» til «fylke = Agder»
(Ny side: {{Infoboks gard | målform = nn | bgfarge = | navn = Bjørnarå | bilde = | bildetekst = | altnavn = | førstnevnt = | ryddet = fyre...) |
m (Teksterstatting – «fylke = Aust-Agder» til «fylke = Agder») |
||
| (4 mellomliggende revisjoner av samme bruker vises ikke) | |||
| Linje 3: | Linje 3: | ||
| bgfarge = | | bgfarge = | ||
| navn = Bjørnarå | | navn = Bjørnarå | ||
| bilde = | | bilde = Bjørnarå 1.jpg | ||
| bildetekst = | | bildetekst = Bjørnarå Der heime 24.1.2006. Attanfor den gamle stoga skimtar ein det nye huset til Torgeir og Magnhild Bjørnarå frå 1980. {{byline|Aanund Olsnes}} | ||
| altnavn = | | altnavn = | ||
| førstnevnt = | | førstnevnt = | ||
| Linje 12: | Linje 12: | ||
| sokn = [[Bykle sokn|Bykle]] | | sokn = [[Bykle sokn|Bykle]] | ||
| kommune = [[Bykle kommune|Bykle]] | | kommune = [[Bykle kommune|Bykle]] | ||
| fylke = [[ | | fylke = [[Agder fylke|Agder]] | ||
| gnr = 18 | | gnr = 18 | ||
| bnr = | | bnr = | ||
| Linje 21: | Linje 21: | ||
| postnr = | | postnr = | ||
}} | }} | ||
'''[[Bjørnarå (Bykle gnr 18)|Bjørnarågardane]] ligg der elva frå Bjørnarådalen renn ut i [[Otra]]. Her utvidar elva seg til ein stor hyl, og svingar beint søretter. Gardane ligg på nordsida av hylen. Avstanden frå [[Bykle kyrkje]] langsetter riksvegen er omlag 10 km. Bjørnarå er den sørlegaste garden i Bykle, så granneeigedomane mot sør ligg i [[Valle kommune|Valle]]. | <onlyinclude><includeonly>{{thumb|Bjørnarå 1.jpg|Bjørnarå Der heime 24.1.2006. Attanfor den gamle stoga skimtar ein det nye huset til Torgeir og Magnhild Bjørnarå frå 1980.|Aanund Olsnes}}</includeonly> | ||
'''[[Bjørnarå (Bykle gnr 18)|Bjørnarågardane]]''' ligg der elva frå Bjørnarådalen renn ut i [[Otra]]. Her utvidar elva seg til ein stor hyl, og svingar beint søretter. Gardane ligg på nordsida av hylen. Avstanden frå [[Bykle kyrkje]] langsetter riksvegen er omlag 10 km. Bjørnarå er den sørlegaste garden i Bykle, så granneeigedomane mot sør ligg i [[Valle kommune|Valle]]. | |||
Gardsnamnet er greitt nok: ''Bjørn'' er 'bjørn', ''å'' er 'å', og endinga -ar er ein gamalnorsk genitiv, så tydinga er altså 'elva åt bjørnen'. | Gardsnamnet er greitt nok: ''Bjørn'' er 'bjørn', ''å'' er 'å', og endinga -ar er ein gamalnorsk genitiv, så tydinga er altså 'elva åt bjørnen'. | ||
| Linje 29: | Linje 30: | ||
Fyrste venda ein finn staden nemnd er i bygningsskattelista for [[Akershus stiftamt|Akershus]] frå 1595, som fortel at Bjørnarå er ein «[[øydegard]]» i Bykle, men ikkje gjev opp namn på nokon som bur der. Den fyrste oppsitjaren me får vita namnet på dukkar opp i ei skatteliste frå 1610. Han kjem me attende til om litt. | Fyrste venda ein finn staden nemnd er i bygningsskattelista for [[Akershus stiftamt|Akershus]] frå 1595, som fortel at Bjørnarå er ein «[[øydegard]]» i Bykle, men ikkje gjev opp namn på nokon som bur der. Den fyrste oppsitjaren me får vita namnet på dukkar opp i ei skatteliste frå 1610. Han kjem me attende til om litt. | ||
Garden vart rekna som «øydegard» i skattelistene inntil 1627, då han rykte opp til «[[halvgard]]». Skylda på garden sto i 1624 i 2 1/2 hud, men vart i 1647 redusert til 1 1/2 hud (= 6 geiteskinn = 18 kalveskinn = 36 [[nottung]]ar). | Garden vart rekna som «øydegard» i skattelistene inntil 1627, då han rykte opp til «[[halvgard]]». Skylda på garden sto i 1624 i 2 1/2 hud, men vart i 1647 redusert til 1 1/2 hud (= 6 geiteskinn = 18 kalveskinn = 36 [[nottung]]ar).</onlyinclude> | ||
==Den udela garden == | ==Den udela garden == | ||
| Linje 35: | Linje 36: | ||
Lenge var det berre eitt bruk og ein oppsitjar, men på 1640-talet kom det to oppsitjarar i tillegg til han som var der frå fyrr. Desse to åtte då ingenting i garden, og ettersom dei tre var nærskylde, er det rimelegast å oppfatte dei som sambrukarar. | Lenge var det berre eitt bruk og ein oppsitjar, men på 1640-talet kom det to oppsitjarar i tillegg til han som var der frå fyrr. Desse to åtte då ingenting i garden, og ettersom dei tre var nærskylde, er det rimelegast å oppfatte dei som sambrukarar. | ||
Den fyrste oppsitjaren me får vita namnet på heitte helst Tarjei. Iallfall står det «Torgier» i skattelistene frå 1610 og frametter t.o.m. 1617. Sidan dukkar det stundom opp andre skriveformer. Me kjem straks attende til dette, men fyrst skal med taka med oss det bjørnaråmannen måtte ut med i straffeskatt til kongen i 1615. I den fylgjande opprekninga står dei tinga han synte fram til [[sorenskrivar]]en på tinget på [[Rike | Den fyrste oppsitjaren me får vita namnet på heitte helst Tarjei. Iallfall står det «Torgier» i skattelistene frå 1610 og frametter t.o.m. 1617. Sidan dukkar det stundom opp andre skriveformer. Me kjem straks attende til dette, men fyrst skal med taka med oss det bjørnaråmannen måtte ut med i straffeskatt til kongen i 1615. I den fylgjande opprekninga står dei tinga han synte fram til [[sorenskrivar]]en på tinget på [[Rike (Valle)|Rike]] hausten 1614 (med verditaksten i parentes): | ||
* 1 liten messingljosestake (1 ort) | * 1 liten messingljosestake (1 ort) | ||
| Linje 107: | Linje 108: | ||
Desse bruka må då heile vegen ha vore omlag dei same som dei me kjenner som [[Der aust (Bykle gnr 18/1)|Der aust]] og [[Der heime (Bykle gnr 18/2)|Der heime]]. Ettersom delingsavtala slår fast at eldstebror Store-Olav skulle ha den austre parten, går me ut ifrå at Der aust har vore det gamle hovudbølet, og at Der heime vart dela ifrå for Lisle-Olav. Difor skal me i den vidare framstillinga taka Der Aust fyrst, og så sidan koma attende til Der Heime. | Desse bruka må då heile vegen ha vore omlag dei same som dei me kjenner som [[Der aust (Bykle gnr 18/1)|Der aust]] og [[Der heime (Bykle gnr 18/2)|Der heime]]. Ettersom delingsavtala slår fast at eldstebror Store-Olav skulle ha den austre parten, går me ut ifrå at Der aust har vore det gamle hovudbølet, og at Der heime vart dela ifrå for Lisle-Olav. Difor skal me i den vidare framstillinga taka Der Aust fyrst, og så sidan koma attende til Der Heime. | ||
{{Byklesoga}} | {{Byklesoga|[[Hestevelt (Bykle gnr 17/1.1)|Hestevelt]]|[[Der aust (Bykle gnr 18/1)|Bjørnarå Der aust]]}} | ||
[[Kategori:Garder]] | [[Kategori:Garder]] | ||
[[Kategori:Bykle kommune]] | [[Kategori:Bykle kommune]] | ||
{{F1}} | |||
{{nn}} | |||