Administratorer, Skribenter
11 466
redigeringer
→Kjelder og litteratur: hbr
Ingen redigeringsforklaring |
(→Kjelder og litteratur: hbr) |
||
| (5 mellomliggende versjoner av 2 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|Stalleland, Kristen 1861-1949 ungd.jpg|Kristen Stalleland som ung mann|Ukjent}} | <onlyinclude>{{thumb|Stalleland, Kristen 1861-1949 ungd.jpg|Kristen Stalleland som ung mann|Ukjent}} | ||
'''[[Kristen Stalleland]]''' (fødd 6. februar 1861 i [[Landvik]] i nåverande [[Grimstad kommune]], død same stad 1949) var forfattar, redaktør og utgjevar, lærar og bonde. Han er mest kjend som grunnleggjaren av [[Norsk Barneblad]] i 1887. Målsaka stod fremst hjå han i hans engasjement i samfunn og kultur. Han | '''[[Kristen Stalleland]]''' (fødd 6. februar 1861 i [[Landvik]] i nåverande [[Grimstad kommune]], død same stad 1949) var forfattar, redaktør og utgjevar, lærar og bonde. Han er mest kjend som grunnleggjaren av [[Norsk Barneblad]] i 1887. Målsaka stod fremst hjå han i hans engasjement i samfunn og kultur. Han er blitt tillagt mykje av æra for [[jamstellingsvedtaket]] frå 1885, dvs. stortingsvedtaket om at landsmålet skulle sidestillast med «det almindelige Skrift- og Bogsprog».</onlyinclude> | ||
== Bakgrunn og familie == | == Bakgrunn og familie == | ||
{{thumb|Stalleland, Kristen og Tomine 1886.jpg|Bryllaupsbilete 1886.|Ukjent. Gjengitt frå Liv i Landvik 1987.}} | |||
Kristen var eldst i ein syskenflokk på sju som vaks opp. Foreldra var Terje Terjeson Stalleland (1833-1908) og Åse Helene Persdotter fødd Igland (1840-1892). Dei to dreiv garden Stalleland i Øvre Landvik. Faren var aktiv på mange felt, og var mellom anna ordførar i bygda. Både faren og mora var sterkt engasjert i kristeleg arbeid. I 1877/1878 stod dei sentralt i skipinga av ei misjonsforeining som dei fyrste åra hadde fast møtestad på Stalleland. Morbror til Kristen var stortingsmann [[Nils Igland]]. | Kristen var eldst i ein syskenflokk på sju som vaks opp. Foreldra var Terje Terjeson Stalleland (1833-1908) og Åse Helene Persdotter fødd Igland (1840-1892). Dei to dreiv garden Stalleland i Øvre Landvik. Faren var aktiv på mange felt, og var mellom anna ordførar i bygda. Både faren og mora var sterkt engasjert i kristeleg arbeid. I 1877/1878 stod dei sentralt i skipinga av ei misjonsforeining som dei fyrste åra hadde fast møtestad på Stalleland. Morbror til Kristen var stortingsmann [[Nils Igland]]. | ||
| Linje 22: | Linje 23: | ||
I åra 1888-1893 var Stalleland også redaktør av lokalavisa ''[[Grimstad-Posten]]'', saman med Kjilland. Stalleland var knytta til avisa også etter redaktørperioden, mellom anna som medlem i styret. | I åra 1888-1893 var Stalleland også redaktør av lokalavisa ''[[Grimstad-Posten]]'', saman med Kjilland. Stalleland var knytta til avisa også etter redaktørperioden, mellom anna som medlem i styret. | ||
Som 75-åring i 1936 vart Stalleland utnemnd til den fyrste heidersmedlemmen i den nynorske presseorganisasjonen [[Norsk Bladmannslag]].<ref>Hardeberg 212</ref> | Som 75-åring i 1936 vart Stalleland utnemnd til den fyrste heidersmedlemmen i den nynorske presseorganisasjonen [[Norsk Bladmannslag]].<ref>Hardeberg, P.Y. 1987:212</ref> | ||
== Forfattar == | == Forfattar == | ||
| Linje 49: | Linje 50: | ||
== Anna samfunnsengasjement == | == Anna samfunnsengasjement == | ||
Både som yrkesutøvar og idealist gjorde Stalleland ein samfunnsinnsats også på andre omkverve enn målsaka. Han var aktiv i bondelag, skogutval og skogråd. Han var med og fekk i gang Landvik trelastsamlag (seinare kalla [[Landvik Skogeigarlag]]). Han var med og stifta det lokale fråhaldslaget Sverre i 1883, og var mangeårig formann der. Han sat i styret for Nedenes krins av det norske avhaldslaget. Han gjorde ein kommunal innsats som heradsstyremedlem og formann i likningsnemnda o.l. Politisk sokna han til Venstre. | Både som yrkesutøvar og idealist gjorde Stalleland ein samfunnsinnsats også på andre omkverve enn målsaka. Han var aktiv i bondelag, skogutval og skogråd. Han var med og fekk i gang Landvik trelastsamlag (seinare kalla [[Landvik Skogeigarlag]]). Han var med og stifta det lokale fråhaldslaget Sverre i 1883, og var mangeårig formann der. Han sat i styret for Nedenes krins av det norske avhaldslaget. Han gjorde ein kommunal innsats som heradsstyremedlem og formann i likningsnemnda o.l. Politisk sokna han til Venstre. | ||
== Bibliografi == | |||
(Hardeberg, P.Y. 1987:211 og Wikipedia) | |||
*1885: Ei bønebok, omsett frå tysk, og noko av han sjølv | |||
*1887: Soger fyr born (omsett og originalt) | |||
*1889: Fire Bilæte med morosam Lesnad fyr Born (omsett) | |||
*1890: Æventyr med bilæte : fyr born (omsett) | |||
*1892: Den ørlitle havfrua (omsett frå tysk) | |||
*1897: Vesle Hallvard | |||
*1899: Bær åt born | |||
*1900: Utvalde barneæventyr (etter Grimm) | |||
*1901: Storverki hans Herakles (omsett frå engelsk) | |||
*1906: Landsmål og norsk-dansk til skulemål i Landvik (brosjyre) | |||
*1907: Soga um Aladdin og den underlege hola : eventyr or «Tusund og ei natt» (omsett frå engelsk) | |||
*1912: Liv i Landvik | |||
*1923: Riksmaalstrollet i vaar soga og folkeliv | |||
*1926: Olav og dei | |||
*1929: Sysvort-Svall : sogor og anna | |||
*1930: Hans hin hepne | |||
*1930: Når hjarta er godt (omsett) | |||
*1935: Soga om Kristian Lofthus | |||
*1948: Guten frå Amsterdam (omsett) | |||
== Kjelder og litteratur == | == Kjelder og litteratur == | ||
| Linje 57: | Linje 80: | ||
*''Studenterne fra 1881 : Biografiske meddelelser samlede i anledning af deres 25-aars studenterjubilæum''. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2014052708137}} . | *''Studenterne fra 1881 : Biografiske meddelelser samlede i anledning af deres 25-aars studenterjubilæum''. {{bokhylla|NBN:no-nb_digibok_2014052708137}} . | ||
*Aanby, Anne Tone: «Eit mållag for si tid. Stiftinga av Egde- og Telelaget i 1899», i ''Agder Historielag. Årskrift nr. 82'', 2006. | *Aanby, Anne Tone: «Eit mållag for si tid. Stiftinga av Egde- og Telelaget i 1899», i ''Agder Historielag. Årskrift nr. 82'', 2006. | ||
*{{hbr1-1|pf01037201001826|Kristen Stalleland}} | |||
== Referansar == | == Referansar == | ||
<references/> | <references/> | ||
{{DEFAULTSORT:Stalleland, Kristen}} | |||
[[Kategori:Personer]] | |||
[[Kategori:Grimstad kommune]] | |||
[[Kategori:Målfolk]] | |||
[[Kategori:Forfattere]] | |||
[[Kategori:Redaktører]] | |||
[[Kategori:Fødsler i 1861]] | |||
[[Kategori:Dødsfall i 1949]] | |||
{{nn}} | |||