Synagoge: Forskjell mellom sideversjoner
Ingen redigeringsforklaring |
Ingen redigeringsforklaring |
||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
{{thumb|2255 Synagogen Trh inne.jpg|Inne [[Synagogen i Arkitekt Christies gate i Trondheim|synagogen i Trondheim]].|Olve Utne}} | {{thumb|2255 Synagogen Trh inne.jpg|Inne [[Synagogen i Arkitekt Christies gate i Trondheim|synagogen i Trondheim]].|Olve Utne}} | ||
Ein '''[[synagoge]]''', oftast kalla '''esnoga''' (frå [[jødespansk]]) blant [[portugisarjødar]] og '''sjul''' (frå [[jiddisch]]; òg skrive ''sjol'', ''schul'' o.l.) blant [[asjkenaziske jødar]], er ei bygning (eller ein del av ei bygning) for [[jødedom|jødisk]] religionsutøving. | Ein '''[[synagoge]]''', oftast kalla '''esnoga''' (frå [[jødespansk]]) blant [[portugisarjødar]] og '''sjul''' (frå [[jiddisch]]; òg skrive ''sjol'', ''schul'' o.l.) blant [[asjkenaziske jødar]], er ei bygning (eller ein del av ei bygning) for [[jødedom|jødisk]] religionsutøving. | ||
== Synagogar i Noreg == | |||
{{thumb|Synagogue, St. Jorgensveita, Trondheim.gif|Hovudrommet i den tidligare [[Synagogen i St. Jørgensveita i Trondheim|synagogen i St. Jørgensveita]] i [[Trondheim]].|Ukjent, tidleg i [[1920-åra]]}} | |||
Fram til grunnlovsforbodet mot jødar i 1814 var det i varierande grad lovlig for portugisarjødar å bu og arbeide i Noreg, men antalet portugisarjødar var aldri høgt, og det var forbod mot ikkje-kristen religionsutøving. Det kan nok ha vore gudstjenester i privatbustader, men det finst av naturlige årsaker ikkje nokon synagogar frå perioden. Frå 1814 til 1844 var det totalforbod mot jødar i Noreg. Forbodet vart oppheva att for portugisarjødar i 1844, og for asjkenaziske jødar i og med grunnlovsendringa i 1851. I og med endringa av [[dissenterloven]] i [[1891]] vart det lov å organisere jødiske trussamfunn, og [[Det mosaiske Trossamfun i Oslo]] vart stifta i [[1892]]. Dei heldt først gudstenester i [[Mariboes gate]] 10 i Oslo, men i [[1897]] vart aktiviteten flytta til større lokale i [[Osterhaugsgaten|Osterhaugsgata]], der dei installerte innreiinga frå ein nedlagt synagoge i Horsens i Danmark. [[Synagogen i St. Jørgensveita i Trondheim|Den første synagogen]] i [[Trondheim]] vart innvigd i [[1899]] i [[St. Jørgensveita]] 7. | |||
== Fotnotar == | |||
{{reflist}} | |||
== Kjelder == | |||
== Sjå òg == | |||
* [[jødisk liturgi]] | |||
[[kategori:synagoger| ]] | [[kategori:synagoger| ]] | ||
[[kategori:jødisk byggeskikk]] | [[kategori:jødisk byggeskikk]] | ||
Sideversjonen fra 18. feb. 2013 kl. 11:42
Ein synagoge, oftast kalla esnoga (frå jødespansk) blant portugisarjødar og sjul (frå jiddisch; òg skrive sjol, schul o.l.) blant asjkenaziske jødar, er ei bygning (eller ein del av ei bygning) for jødisk religionsutøving.
Synagogar i Noreg
Fram til grunnlovsforbodet mot jødar i 1814 var det i varierande grad lovlig for portugisarjødar å bu og arbeide i Noreg, men antalet portugisarjødar var aldri høgt, og det var forbod mot ikkje-kristen religionsutøving. Det kan nok ha vore gudstjenester i privatbustader, men det finst av naturlige årsaker ikkje nokon synagogar frå perioden. Frå 1814 til 1844 var det totalforbod mot jødar i Noreg. Forbodet vart oppheva att for portugisarjødar i 1844, og for asjkenaziske jødar i og med grunnlovsendringa i 1851. I og med endringa av dissenterloven i 1891 vart det lov å organisere jødiske trussamfunn, og Det mosaiske Trossamfun i Oslo vart stifta i 1892. Dei heldt først gudstenester i Mariboes gate 10 i Oslo, men i 1897 vart aktiviteten flytta til større lokale i Osterhaugsgata, der dei installerte innreiinga frå ein nedlagt synagoge i Horsens i Danmark. Den første synagogen i Trondheim vart innvigd i 1899 i St. Jørgensveita 7.