Skulehistorie i Leikanger

Skulehistorie i Leikanger skal gi ei oversikt over skulekrinsar, skulehus, skulevegar, statistikk, kjelder og arkiv frå Leikanger kommune si skulehistorie. Målet er å utvide denne artikkelen med mest mogeleg fakta. Bidra gjerne med meir informasjon.

Tidleg skulehistorie

Allereie i 1741 blei det halden møte i Leikanger for å få framgang når det gjaldt skulesaken. Til prestegarden på Leikanger kom futen frå Balestrand og prosten frå Vik, soknepresten, kapellanen, lensmannen og nokre lokale såkalla "Dannemænd". Det var krav gjennom kongelig forordning at skulen no måtte organiseras, også i Leikanger prestegjeld. Frå kun å ha organisert katekismeundervisning på sundagar i kyrkja skulle no prestegjeldet bestå av ulike skulekrinsar (roder som det blei kalla i starten), og skuletiden skulle bestemmes. Ikkje minst skulle det også bli avgjeres kva borna skulle lære på skulen, og korleis dei kunne skaffe nok pengar til føremålet.

Fram til 1992 var Fresvik og Feios ein del av Leikanger kommune.

Eitorn er i dag ein del av Leikanger kommune, men høyrde til Balestrand kommune fram til 1965.

Skulekrinsar

Feios, i dag Vik

Fresvik, i dag Vik

Frønningen, i dag Lærdal

Frønningen krins

Oversikt over skulekrinsar

1891	1892	1900	1907	1916	1941	1963
Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum	Hauglum/Holum
Halland	Halland	Nybø	Nybø	Nybø	Nybø	Nybø
Njøs	Njøs
Fedje	Fedje	Fedje	Fedje	Fedje	Fedje	Fedje
Helleland	Helleland	Helleland	Helleland	Helleland	Helleland
Bjørnetun	Bøtun	Bøtun	Bøtun	Fresvik	Fresvik	Fresvik
Fresvikdalen			Simlenes
Frønningen	Frønningen	Frønningen	Frønningen	Frønningen	Frønningen	Frønningen
Eitorn (Balestrand kommune)	Eitorn (Balestrand kommune)	Eitorn (Balestrand kommune)	Eitorn (Balestrand kommune)	Eitorn (Balestrand kommune)	Eitorn (Balestrand kommune)

Skuleveg

Lærarar

Etternamn	Fødd	Skule	Tilsett år	Slutta år	Utdanning frå	Merknad
Edvard Liljedahl	1803	Leikanger faste skule (Holum)	1829	etter 1840		Liljedal kom frå Vik og var klokkar i Leikanger-kyrkja og lærar på Holum faste skule halden på klokkargarden.
Knud Chr. Hamre	1828	Rinde omgangsskule (Fedje, Dale og Berdal)	ca. 1852	ca. 1858		Han kom frå Leikanger, var husmann med jord og kyrkjesongar på Fedje.
Lars J. Haaheim	Etter 1873	Frønningen (Fresvik, 1867)	ca. 1866			Han underviste i Frønningen 1866-1873, sett bort frå 1869 då Syse tok over.
Hans Flesche	1844	Halland	1868		Stord seminar	Han var og kyrkjesongar.
Peder O. Syse		Frønningen	1869
Johan Thorkeldsen	1843	Bjørnetun, Fresvik og Frønningen	1865	1906	Balestrands lærerskole
Olav Sande	1850	Holum og Nybø	1872	1927	Stord seminar
Jakob Bøthun	1851	Frønningen, Fresvikdalen (omgangsskule) og Fresvik	1873	1923	Balestrands lærerskole
Nils Tjønn	1860	Fedje i Feios (gamleskulen)	1882-		Stord seminar
Aamund Skeide	1857	Holum	1879		Stord seminar
Kristiane Fimland	1869		1892	1899	Rennebu private lærerindeskole	På opsigelse
Maria Njøs	1877		1900		Rennebu private lærerindeskole	Overtok lærarposten for året 1900 då frøken Fimland flytta til Naustdal i 1899.
Olav Tveit	1885	Nybø	ca. 1907	Etter 1917
Endre Lidal	1892	Holum	1917
Per H. Bøthun	1898	Leikanger framhaldskule og Fresvik	1918-1962	1906	Volda lærerskole

Skular og elevtal

I 1941 vart det innrapportert opplysningar om skulane i Leikanger til skuledirektøren i Bjørgvin. Her finn ein mellom anna tal på elevar på dei seks ulike skulane.

Arkiv

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

Femårsmeldingar frå Leikanger:

Beretning om Leikangers folkeskoler for 5-året 1891-1895. J.D. Beyers bog- &accidentstrykkeri 1896
Melding um Folkeskulen i Leikanger, Sogn. 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
Aas, Sverre (1994) . Innsyn i den eldste skulesoga i Leikanger. Systrendingen, nr. 2, årgang 2, s. 5.
Njøs, Odd (2002) . Litt om gamle skulehus på Systrond. Systrendingen, nr. 1, årgang 11, s. 5.

Digitale kjelder

Ikkje-prenta kjelder

Skulehistorie i Leikanger er ein del av prosjektet Skulen min - eit kartleggings- og formidlingsprosjekt om skulehistorie i Sogn og Fjordane. Bli med å bidra med fakta eller forteljingar frå din skule og di skuletid!
Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane står bak prosjektet. Alle sider knytt til prosjektet er tilgjengelege i denne kategorien. Les meir på www.skulenmin.no.