Indre Fjærland krins: Forskjell mellom sideversjoner
Hopp til navigering
Hopp til søk
Sigrun Espe (samtale | bidrag) Ingen redigeringsforklaring |
(kjelder frå digitalarkivet) |
||
| (13 mellomliggende versjoner av 4 brukere er ikke vist) | |||
| Linje 1: | Linje 1: | ||
[[Fil:Indre Fjærland.jpg|alt=Eit stort raudt skulehus med store vidauge på langsida i første etasje. Huset står på ein støypt grunnmur som også har vindauge og ei lita dør. Døra er grønn, men malinga begynner å blir slitt. Hovuddøra er akkurat ute av synet rundt hjørnet til ventre, men ein ser eit overbygg heldt oppe av stolpar der ein går inn. Bildet er tatt på seinhausten og det ligg rim på bakken. |miniatyr|353x353px|Indre Fjærland skulehus slik det så ut hausten 2022. Huset er i dag i bruk som bygdahus. ]] | |||
'''[[Indre Fjærland krins]]''' var ein skulekrins i [[Skulehistorie i Sogndal|Sogndal kommune]] i [[Sogn]]. Tidlegare var denne krinsen, og heile Fjærland, ein del av [[Skulehistorie i Balestrand|Balestrand kommune]]. Krinsen har eksistert som ein av tre krinsar i Fjærland sokn sidan 1741. Først dekka krinsen områda frå Øyjordi til Stølen. Etter 1860 snakka dei om området Bøyum-Stølen. | [[Fil:Gamle Indre Fjærland skulehus.jpg|alt=Ein mosegrodd mur kutter av ei helling i terrenget. Under muren er ein gruslagd plass kor to benkar er synlege i det eine hjørnet av bildet. Gras og andre småplantar veks over og rundt sjølve muren. Bildet er tatt på seinhøsten, og det ligg lauv på bakken. Eit lag rimfrost dekkar heile området.|miniatyr|353x353px|Restane av grunnmuren frå eit eldre skulehus ligg i dag på oppsida av dagens bygg. ]]'''[[Indre Fjærland krins]]''' var ein skulekrins i [[Skulehistorie i Sogndal|Sogndal kommune]] i [[Sogn]]. Tidlegare var denne krinsen, og heile Fjærland, ein del av [[Skulehistorie i Balestrand|Balestrand kommune]]. Krinsen har eksistert som ein av tre krinsar i Fjærland sokn sidan 1741. Først dekka krinsen områda frå Øyjordi til Stølen. Etter 1860 snakka dei om området Bøyum-Stølen. Krinsen vart i 1965 slegen saman med [[Midtre Fjærland krins|Hamrum]]. | ||
==Skulehus== | ==Skulehus== | ||
=== Skulehuset frå 1862 === | |||
Det var fast skule på Skarestad frå 1862. Klasserommet hadde plass til 28 born og hadde eit "aftrædelsesværelse". I dag er det berre delar av gunnmuren som er synleg av det gamle skulehuset. | |||
=== Skulehuset frå 1928 === | |||
I 1918 starta arbeidet med få satt opp eit nytt skulehus for krinsen. Det vart bestemt at det nye huset skulle bygjast på same tomta som den gamle skulestova sto. Det nye skulehuset sto ferdig først i 1928. Huset hadde to klasserom i første etasje, gymnastikksal i andre etasje og sløydsal i kjellaren. I den eine hjørnet var det også lærarbolig. Eit uthus med toalett sto i det eine hjørnet av skulegarden (dette er i no reve og toalett er bygd inn i sjølve skulehuset). Huset er i dag i bruk som bygdehus, kor dei to klasseromma har blitt slått saman til ein sal med scene, og kor kjellaren er i bruk som skytebane. Den luten som var lærarbolig er i dag kjøkken og spiserom med tilknytting til salen. | |||
==Skuledagen== | ==Skuledagen== | ||
==Skulevegen== | I 1890 tok krinsen opp spørsmålet om fysisk avstraffing. Det var då beslutta at "læreren skald have myndighed til at tildele barnet ris".<ref name=":0">Møtebok for tilsynsutvalet i Ytre Fjærland skulekrins, 1890-1963</ref> | ||
Krinsen ytra i 1907 ønske om at opplæringa i skulen skulle foregå på landsmål. | |||
===Sjukdom og fråvær === | |||
I 1912 gjekk det ein halssjukdom i krinsen som gjorde at nokre foreldre ikkje ville sende barna på skulen. Skulens tilsynsutval avgjorde å stenge skulen ei vekes tid for å unngå smitte.<ref name=":0" /> | |||
== Skulevegen== | |||
==Lærarar== | ==Lærarar== | ||
*Frå 1741: Rasmus Olson Bøyum, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | * Frå 1741: [[Rasmus Olson Bøyum]], lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | ||
*Frå 1803: Nils Nilsson Henjum, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | *Frå 1803: [[Nils Nilsson Henjum]], lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | ||
*Frå 1821: Hans Olson Flesje, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Vart lærar i Indre Tjugum frå 1838. | *Frå 1821: [[Hans Olson Flesje]], lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Vart lærar i Indre Tjugum frå 1838. | ||
*Frå 1838: Eirik Olson Flesje, bror til Hans Olson Flesje, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | *Frå 1838: [[Eirik Olson Flesje]], bror til Hans Olson Flesje, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. | ||
*Frå 1849: Ingebrikt Mundal, fram til 1860 var han lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Etter 1860 vart han lærar for [[Indre Fjærland krins]] (Bøyum-Stølen) og [[Midtre Fjærland krins]] (Distad-Bjåstad). [[Ytre Fjærland krins]] delte etter dette lærar med [[Eitorn krins]]. | *Frå 1849: [[Ingebrikt Mundal]], fram til 1860 var han lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Etter 1860 vart han lærar for [[Indre Fjærland krins]] (Bøyum-Stølen) og [[Midtre Fjærland krins]] (Distad-Bjåstad). [[Ytre Fjærland krins]] delte etter dette lærar med [[Eitorn krins]]. | ||
*Frå ????: Erik Mundal, vart seinare styrar for Sogns barneheim. | |||
*Frå 1901: Johannes Bøyum, først ansatt som vikar for Erik Mundal. | |||
==Foto== | ==Foto== | ||
==Fotnotar== | |||
<references /> | |||
==Kjelder og litteratur== | ==Kjelder og litteratur== | ||
===Prenta kjelder=== | ===Prenta kjelder=== | ||
*Laberg, Jon (1934) Balestrand - bygd og ætter, s184-199. | *Laberg, Jon (1934) ''Balestrand - bygd og ætter,'' s184-199. | ||
*Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) ''Soga om grunnskulen 1739-1989.'' Balestrand kommune. | |||
*[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100292 Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897] | |||
*[https://www.fylkesarkivet.no/?cat=384572&viewsig=SFFda-100292 Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902] | |||
* Avgangsvitnemål for Indre Fjærland skulekrins, 1932-1964. [https://media.digitalarkivet.no/view/246029/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Avgangsvitnesbyrd for Indre Fjærland skulekrins 1893-1931. [https://media.digitalarkivet.no/view/246028/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Dagbok for Indre Fjærland skulekrins, 1900-1927. [https://media.digitalarkivet.no/view/246030/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Dagbok for Indre Fjærland skulekrins, 1918-1965. [https://media.digitalarkivet.no/view/246031/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Dagbok for Indre Fjærland skulekrins og Mundal skule, 1927-1975. [https://media.digitalarkivet.no/view/246032/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Skuleprotokoll for Indre Fjærland skulekrins, 1892-1947. [https://media.digitalarkivet.no/view/246027/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Møtebok for tilsynsutvalet i Indre Fjærland skulekrins, 1890-1963. [https://media.digitalarkivet.no/view/246026/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Rekneskapsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1949-1968. [https://media.digitalarkivet.no/view/246034/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Tilvokstsliste og rekeneskapsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1942-1963. [https://media.digitalarkivet.no/view/246033/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
*Utlånsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1961-1982. [https://media.digitalarkivet.no/view/246035/1 Digital versjon] på Digitalarkivet.no. | |||
===Digitale kjelder=== | ===Digitale kjelder=== | ||
===Ikkje-prenta kjelder=== | ===Ikkje-prenta kjelder=== | ||
* Intervju med Svein Bjåstad, 21. november 2022. | |||
[[Kategori:Sogndal kommune]] | |||
[[Kategori:Sogndal kommune]] | [[Kategori:Sogndal kommune]] | ||
[[Kategori:Balestrand | [[Kategori:Balestrand]] | ||
[[Kategori:Skulehistorie i Sogn og Fjordane]] | [[Kategori:Skulehistorie i Sogn og Fjordane]] | ||
{{artikkelkoord|61. | {{artikkelkoord|61.43505|N|6.77210|Ø}} | ||
{{nn}} | {{nn}} | ||
<references /> | |||
Nåværende revisjon fra 30. aug. 2023 kl. 11:13
Indre Fjærland krins var ein skulekrins i Sogndal kommune i Sogn. Tidlegare var denne krinsen, og heile Fjærland, ein del av Balestrand kommune. Krinsen har eksistert som ein av tre krinsar i Fjærland sokn sidan 1741. Først dekka krinsen områda frå Øyjordi til Stølen. Etter 1860 snakka dei om området Bøyum-Stølen. Krinsen vart i 1965 slegen saman med Hamrum.
Skulehus
Skulehuset frå 1862
Det var fast skule på Skarestad frå 1862. Klasserommet hadde plass til 28 born og hadde eit "aftrædelsesværelse". I dag er det berre delar av gunnmuren som er synleg av det gamle skulehuset.
Skulehuset frå 1928
I 1918 starta arbeidet med få satt opp eit nytt skulehus for krinsen. Det vart bestemt at det nye huset skulle bygjast på same tomta som den gamle skulestova sto. Det nye skulehuset sto ferdig først i 1928. Huset hadde to klasserom i første etasje, gymnastikksal i andre etasje og sløydsal i kjellaren. I den eine hjørnet var det også lærarbolig. Eit uthus med toalett sto i det eine hjørnet av skulegarden (dette er i no reve og toalett er bygd inn i sjølve skulehuset). Huset er i dag i bruk som bygdehus, kor dei to klasseromma har blitt slått saman til ein sal med scene, og kor kjellaren er i bruk som skytebane. Den luten som var lærarbolig er i dag kjøkken og spiserom med tilknytting til salen.
Skuledagen
I 1890 tok krinsen opp spørsmålet om fysisk avstraffing. Det var då beslutta at "læreren skald have myndighed til at tildele barnet ris".[1]
Krinsen ytra i 1907 ønske om at opplæringa i skulen skulle foregå på landsmål.
Sjukdom og fråvær
I 1912 gjekk det ein halssjukdom i krinsen som gjorde at nokre foreldre ikkje ville sende barna på skulen. Skulens tilsynsutval avgjorde å stenge skulen ei vekes tid for å unngå smitte.[1]
Skulevegen
Lærarar
- Frå 1741: Rasmus Olson Bøyum, lærar for alle tre krinsane i Fjærland.
- Frå 1803: Nils Nilsson Henjum, lærar for alle tre krinsane i Fjærland.
- Frå 1821: Hans Olson Flesje, lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Vart lærar i Indre Tjugum frå 1838.
- Frå 1838: Eirik Olson Flesje, bror til Hans Olson Flesje, lærar for alle tre krinsane i Fjærland.
- Frå 1849: Ingebrikt Mundal, fram til 1860 var han lærar for alle tre krinsane i Fjærland. Etter 1860 vart han lærar for Indre Fjærland krins (Bøyum-Stølen) og Midtre Fjærland krins (Distad-Bjåstad). Ytre Fjærland krins delte etter dette lærar med Eitorn krins.
- Frå ????: Erik Mundal, vart seinare styrar for Sogns barneheim.
- Frå 1901: Johannes Bøyum, først ansatt som vikar for Erik Mundal.
Foto
Fotnotar
Kjelder og litteratur
Prenta kjelder
- Laberg, Jon (1934) Balestrand - bygd og ætter, s184-199.
- Urtegaard, Gunnar. Bering, Bjørn. Kleppa, Hermund (1989) Soga om grunnskulen 1739-1989. Balestrand kommune.
- Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1891-1895. Annonce-Tidendes Bogtrykkeri 1897
- Beretning om Folkeskolen i Balestrands Skolekommune Femaaret 1896-1900. John Griegs Bogtrykkeri 1902
- Avgangsvitnemål for Indre Fjærland skulekrins, 1932-1964. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Avgangsvitnesbyrd for Indre Fjærland skulekrins 1893-1931. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Indre Fjærland skulekrins, 1900-1927. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Indre Fjærland skulekrins, 1918-1965. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Dagbok for Indre Fjærland skulekrins og Mundal skule, 1927-1975. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Skuleprotokoll for Indre Fjærland skulekrins, 1892-1947. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Møtebok for tilsynsutvalet i Indre Fjærland skulekrins, 1890-1963. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Rekneskapsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1949-1968. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Tilvokstsliste og rekeneskapsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1942-1963. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
- Utlånsbok for Indre Fjærland skuleboksamling, 1961-1982. Digital versjon på Digitalarkivet.no.
Digitale kjelder
Ikkje-prenta kjelder
- Intervju med Svein Bjåstad, 21. november 2022.
Koordinater: 61.43505° N 6.77210° Ø