Trolldomsprosessane: Forskjell mellom sideversjoner
(bildelenkje -- skal laste opp bildet no.) |
m (Legger inn en trolldomsdømt.) |
||
| Linje 5: | Linje 5: | ||
Dei fleste av dei dømte i prosessane i Noreg var kvinner og har frå [[1700-talet]] av — etter at trolldomsprosesstida var over — gjerne vorte kalla [[hekser]]. Totalt vart omkring 50 menn og 250 kvinner dømte til døden i Noreg; totalt er det dokumentert at 307 personar vart avretta. Eit unntak frå hovudregelen elles i [[Nord-Europa]] var [[Island]], der berre menn vart dømte for trolldom. Blant [[samer|samane]] var det òg fleire menn enn kvinner som vart skulda. Den første norske saka kom i [[1570-åra]], og den siste avrettinga fann stad i [[1695]]. Dei fleste avrettingane i Noreg vart utførte ved [[brenning på bål]]. Brenninga vart sett som ei rensing av den dømte. | Dei fleste av dei dømte i prosessane i Noreg var kvinner og har frå [[1700-talet]] av — etter at trolldomsprosesstida var over — gjerne vorte kalla [[hekser]]. Totalt vart omkring 50 menn og 250 kvinner dømte til døden i Noreg; totalt er det dokumentert at 307 personar vart avretta. Eit unntak frå hovudregelen elles i [[Nord-Europa]] var [[Island]], der berre menn vart dømte for trolldom. Blant [[samer|samane]] var det òg fleire menn enn kvinner som vart skulda. Den første norske saka kom i [[1570-åra]], og den siste avrettinga fann stad i [[1695]]. Dei fleste avrettingane i Noreg vart utførte ved [[brenning på bål]]. Brenninga vart sett som ei rensing av den dømte. | ||
== | == Dømt for trolldom == | ||
=== Noreg === | === Noreg === | ||
| Linje 11: | Linje 11: | ||
* [[Johanne Pedersdatter]] (avretta i [[Stavanger]] i [[1622]]) | * [[Johanne Pedersdatter]] (avretta i [[Stavanger]] i [[1622]]) | ||
* [[Anne Rimer]] ([[brenning på bål|brent på bål]] i [[Fredrikstad]] i [[1653]]) | * [[Anne Rimer]] ([[brenning på bål|brent på bål]] i [[Fredrikstad]] i [[1653]]) | ||
* [[Barbdo Osmundsdatter]] ([[brenning på bål|brent på bål]] i [[Farsund]] i [[1667]]) | |||
* [[Lisbet Nypan]] (brent på bål i [[Trondheim|Trondhjem]] i [[1670]]) | * [[Lisbet Nypan]] (brent på bål i [[Trondheim|Trondhjem]] i [[1670]]) | ||
* [[Johanne Nilsdatter]] (brent på bål i [[Kvæfjord]] i [[1695]], den siste kjende avrettinga av ei heks i Noreg) | * [[Johanne Nilsdatter]] (brent på bål i [[Kvæfjord]] i [[1695]], den siste kjende avrettinga av ei heks i Noreg) | ||
Sideversjonen fra 26. feb. 2010 kl. 11:48
Trolldomsprosessane i Europa frå 1420-åra til kring 1750, i nyare tid òg kjent som hekseprosessane eller heksejakta, var ei organisert jakt på personar ein meinte var trolldomskunnige. Trolldomsprosessane fann hovudsakleg stad i protestantiske område, men var òg vanleg i Frankrike og Polen. I katolske kjerneområde som Spania, Portugal og Italia vart ein liknande funksjon utført av Inkvisisjonen.
Dei fleste av dei dømte i prosessane i Noreg var kvinner og har frå 1700-talet av — etter at trolldomsprosesstida var over — gjerne vorte kalla hekser. Totalt vart omkring 50 menn og 250 kvinner dømte til døden i Noreg; totalt er det dokumentert at 307 personar vart avretta. Eit unntak frå hovudregelen elles i Nord-Europa var Island, der berre menn vart dømte for trolldom. Blant samane var det òg fleire menn enn kvinner som vart skulda. Den første norske saka kom i 1570-åra, og den siste avrettinga fann stad i 1695. Dei fleste avrettingane i Noreg vart utførte ved brenning på bål. Brenninga vart sett som ei rensing av den dømte.
Dømt for trolldom
Noreg
- Anne Pedersdotter (avretta i Bergen den 7. april 1590)
- Johanne Pedersdatter (avretta i Stavanger i 1622)
- Anne Rimer (brent på bål i Fredrikstad i 1653)
- Barbdo Osmundsdatter (brent på bål i Farsund i 1667)
- Lisbet Nypan (brent på bål i Trondhjem i 1670)
- Johanne Nilsdatter (brent på bål i Kvæfjord i 1695, den siste kjende avrettinga av ei heks i Noreg)
Danmark
Sverige
- Elin i Horsnäs (avretta i Sunnerbo i Småland ved halshogging i 1611)
- Ole Nypan (avretta ved halshogging i Trondhjem i september 1670)
- Anna Zippel (avretta ved halshogging og brent på bål i 1676)
- Brita Zippel (avretta ved halshogging og brent på bål i 1676)
- Malin Matsdotter (brent på bål i 1676)
Eksterne lenker:
Trolldomsprosess-databasen
Norsk folkeminnesamling ved Universitetet i Oslo har en unik samling av dokumentasjon om trolldomsprosessene i Norge. Samlingen, som ligger her, består av "avskrifter av et bredt spekter av rettsdokumenter, lensregnskaper, fogde- og stiftamtmannsregnskaper, domkapittelprotokoller etc. fra 1500-tallet og inn på 1700-tallet. Avskriftsamlingen omfatter ca. 650 av de totalt ca. 900 kjente trolldomssakene fra denne perioden".