Saumerke
Frå gamle tider har saumerke, òg kalla krøttermerke, som viser kven som eig sauene vore skorne inn i sauøra — på same viset som reinmerke i reindrifta. Saumerka har først og fremst vore knyta til gardsbruka med eigarane sine, og merka har oftast gått i arv. Desse saumerka har gjerne vorte registrert i handskrivne eller trykte merkebøker.
Seinare vart sauene identifisert med påskrift på halsklaven i tillegg til dei tradisjonelle saumerka, og frå 1930-åra har aluminiums-øreklips vorte vanlig i staden for halsklavemerkinga. Plast-øreklips tok gradvis over for aluminiumsmerka i løpet av 1980-åra, og frå den tida har dei gamle øremerka gått meir og meir utor bruk. Sidan 2010 har elektroniske øremerke vore påbode anna enn i lam som skal slaktast føre dei er 12 månader gamle og som ikkje skal eksporterast til noko EU- eller EØS-land.
Tradisjonelle saumerke
Merkebøker
Saumerka vart gjerne ført i handskrivne merkebøker som dekte alle saubrukarane i eit visst område. I den tidligare Tustna kommune var det såleis ei merkebok som dekte sjølve Tustna-øya, der det var vanlig å ha felles sauleiting medan det enno fanst sauer på dei fleste gardane. I merkebøkene var øra vist attafrå, skråstilt opp og ut frå eit stilisert sauhovud. Det var gjerne teikna ull på haudet for å gjera det tydeligare at ein såg sauen attafrå. Kvart merke var forsynt med namnet på brukaren som eigde saumerket. Når sauene og merka vart overført til ny brukar, vart det nye namnet innført og det gamle overstroke. Somme stader vart merkebøkene ikkje berre avskrivne, men endatil trykt og distribuert år om anna.
Klavemerke
1935: Aluminiumsklips
|
Gula Tidend 1935, nr. 105, 5, 3: | ||
