Gjerden (Bykle gnr 15)

Gjerden er ein matrikkelgard i Bykle. Dei gamle gardane i Kyrkjebygdi er Byklum, Mosdøl og Gjerden. Av desse er Byklum, som ligg i midten, klårt den eldste, medan Mosdøl i vest og Gjerden i nordaust er sekundære i høve til denne.

Gjerden
Gjerden 1965. Frå venstre Der Nord, Derinne og Attistog. I øvre, venstre biletkant skimtar ein Huldreheimen. Foto: Fjellanger Widerøe
Alt. namn:	Jarinn, dat. Jåro
Rydda:	fyre 1350
Stad:	Bykle (Kyrkjebygdi)
Sokn:	Bykle
Fylke:	Agder
Kommune:	Bykle
Gnr.:	15
Type:	Gardsbruk

På denne bakgrunnen vil me meine at det peikar litt gale i veg, når Tarald Nomeland i den gamle gards- og ættesoga (217) seier at «Jarinn er ein eigen gamal gard, medan Mosdøl kan ha gått ut ifrå Byklum». Både Mosdøl og Gjerden har ein gong i tida gått ut frå Byklum, men desse delingane ligg sjølvsagt langt attende, heilt sikkert fyre 1350.

Utover den nemnde plasseringa i bygda er det fleire grunnar til å meine dette. Ein er landskyldsatsane i 1600-åra, som for Byklum er så mykje høgare enn for grannegardane. Ein tredje er gardsnamnet. Om det siste hermer me den fylgjande passasjen etter Amund B. Larsen (NG IX, 214):

Udtaleformene [dvs. Jarinne (Nom.) og Jåro (Dat.)] svarer saa korrekt som det er muligt mod oldn. *Jarðirnar og dets Dat. *Jǫrðunum, Flt. af Jǫrð, f. som meget hyppigt bruges i Betydningen Jordstykke, Jordeiendom. At navnet altid har været skrevet som om det var oldn. Gerði, n, Jorde, kan ikke opveie dette, thi dette Ord vilde havt ganske andre Bøiningsformer.

Denne tolkinga virkar innlysande rett, så me skriv under på henne utan vidare.

I den gamle gards- og ættesoga (119-130) ser det ut til at Attistog vert rekna som det eldste av dei tre gamle bruka i Gjerden. Det er smått med konkrete haldepunkt for å avgjera dette spursmålet heilt sikkert, men i den mon Gjerden fylgde det normale garddelingsmønsteret bør bruket i midten, dvs. Der inne, vera det eldste. Me har valt å satse på at det faktisk var såleis, og så langt dette er rett, var då den fyrste delinga ei to-deling, der Attistog vart kløyvd ifrå. Dinest vart den andre halvparten (Nordstog / Der inne) dela på nytt, slik at det vart 3 bruk. Desse var i hovudsak dei same som dei me kjenner idag.

I fyrste helvta av 1600-talet er garden som regel oppførd med ei landskyld på 2 1/2 huder eller 30 skinn. Eit par avvik frå dette (1624, 1649) meiner me er feilføringar. Ved matrikkelrevisjonen i 1668 vart skylda redusert til 1 hud (12 skinn), og på det nivået heldt ho seg. I 1838 vart den gamle skylda omrekna til 3 dalar 1 ort og 4 skilling (= 316 skilling) , og i 1886 revidert til 2,96 skyldmark.

I 1800-åra kom eit par husmannsplassar under garden. Det var Myri under Attistog frå ca 1858 og Lii under Nordstog frå ca 1867. Myri vart eit sjølveigande småbruk kring 1915, men ikkje matrikulert fyrr i 1987. Der er framleis busett. Lii vart aldri matrikulert, og høyrer framleis under Nordstog. Der var busett til 1915.

Småbruka Berg, bnr 12 og Vang, bnr 14, vart i 1926 bygde på ein del av eit stykke som hadde gått ut frå Der inne i 1915, og småbruket Kanada gjekk ut frå Attistog i 1932. Det sistnemnde bruket gjekk seinare ihop med Attistog att, og har ikkje vore matrikulert.

Dei areala som sidan gått ut frå garden har vore nytta til byggjegrunn, og slike frådelingar har det vore mange av. Den fylgjande tabellen skulle gjeva eit oversyn over dei. Når det gjeld einingar utan fast busetnad, har me berre teke med dei som har kome til å gjeva rom for bustader etter seinare frådelingar. Utmarksstykke utan busetnad, og sameleis tomter til bygg der ingen bur, er altså i hovudssak haldne utanfor, men eit par utmarksparsellar som i ettertid vart utgangspunkt for busette einingar er likevel med.

Trass i at matrikkelrekkjefylgja på nokre punkt bryt med den historiske kronologien, har me valt å setje tabellen i samsvar med matrikkelen.

Bruk og tomter under Gjerden, gnr 15

Bnr	Bruksnamn	Dela ifrå	Etbl. år	Matr. år	Merknad/kategori	Skyld 1668 skinn	Skyld 1838 skill.	Skyld 1886 øre	Skyld 2003 øre
1	Attistog	Heile gnr 15	Ca 1665	1668	Gardsbruk	6	110	148	130
	Der inne + Nordstog	Heile gnr 15	Fyre 1350		Hovudbøle	6	(134)
2	Nordstog	Der inne + Nordstog	Ca 1667	1668	Gardsbruk	3	67	74	67
3	Der inne	Der inne + Nordskog	Ca 1667	1668	Gardsbruk	3	67	74	20
	Lii	Bnr 2	1867		Plass
10	Øvre Haugen	Bnr 1	1919	1919	Bustadtomt				1
11	Sarv	Bnr 3	1919	1919	Utmarkstykke
12	Berg	Bnr 11	1926	1926	Småbruk				2
13	Åsen	Bnr 1	1926	1926	Utmarkstykke\bustadtomt				1
14	Vang	Bnr 11	1926	1926	Småbruk				1
	Kanada	Bnr 1	1932		Småbruk				1
15	Livodd	Bnr 1	1947	1947	Bustadtomt				1
20	Notun	Bnr 11	1964	1964	Bustadtomt				1
27	Fossheim	Bnr 11	1965	1965	Bustadtomt				1
28	Soltun	Bnr 11	1966	1966	Bustadtomt				1
30	Sarvskroken	Bnr 11	1978	1979	Bustadtomt				1
32	Asparås	Bnr 11	1972	1968	Bustadtomt				1
35	Sollid	Bnr 11	1969	1967	Bustadtomt				1
37	Ryningen	Bnr 1	1972	1970	Bustadtomt				1
41	Jarehaugen	Bnr 1	1974	1973	Bustadtomt				1
44	Holen (aust)	Bnr 11	1977	1974	Bustadtomt				1
45	Holen	Bnr 11	1975	1976	Bustadtomt				1
46	Solvang	Bnr 11	1975	1976	Bustadtomt				1
47	Holen (Der uppe)	Bnr 11	1974	1975	Bustadtomt				1
48	Woltsbu	Bnr 11	1978	1975	Bustadtomt				1
51	Ohmsbu	Bnr 11	1976	1976	Bustadtomt				1
52	Ampersbu	Bnr 11	1974	1976	Bustadtomt				1
53	Furuheim	Bnr 11	1977	1976	Bustadtomt				1
54	Otratun	Bnr 12	1978	1976	Bustadtomt				1
55	Solberg	Bnr 15	1986	1977	Bustadtomt				1
57	Suistugu	Bnr 11	1978	1977	Bustadtomt				1
58	Wattsbu	Bnr 11	1974	1977	Bustadtomt				1
59	Legebustad	Bnr 11	1977	1977	Bustadtomt				1
60	Grønli	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
63	Skoglund	Bnr 14	1982	1980	Bustadtomt				1
64	Gosen	Bnr 11	1979	1978	Bustadtomt				1
65	Sarvli	Bnr 11	1979	1978	Bustadtomt				1
66	Sarvsjå	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
67	Lyngtun	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
68	Furubo	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
69	Furuli	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
70	Utsyn	Bnr 11	1979	1978	Bustadtomt				1
71	Moselia	Bnr 11	1979	1978	Bustadtomt				1
72	Kommunebo	Bnr 11	1979	1978	Bustadtomt				1
73	Lilleborg	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
74	Turbo	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
75	Lyngbu	Bnr 11	1978	1978	Bustadtomt				1
77	Myggbo	Bnr 11	1980	1979	Bustadtomt				1
78	Furubo	Bnr 11	1980	1980	Bustadtomt				1
79	Bjørkmyr	Bnr 11	1980	1979	Bustadtomt				1
81	Kraftbo	Bnr 11	1978	1981	Bustadtomt				1
82	Kraftsletta	Bnr 11	1979	1979	Bustadtomt				1
83	Kraftly	Bnr 11	1980	1979	Bustadtomt				1
84	Myrli	Bnr 11	1979	1979	Bustadtomt				1
85	Myri	Bnr 11	1980	1979	Bustadtomt				1
92	Birkebo	Bnr 11	1983	1982	Bustadtomt				1
93	Solvang	Bnr 11	1981	1981	Bustadtomt				1
94	Gegabu	Bnr 11	1980	1984	Bustadtomt				1
97	Bergly	Bnr 12	Ca 1962	1983	Bustadtomt				1
103	Bekkemellom	Bnr 1	1985	1985	Tomtefelt				1
104	Kyrkjelii	Bnr 13	1985	1985	Tomtefelt				1
105	Myri	Bnr 1	1858	1987	Plass ca 1858, småbruk 1915				2
106	Bjårlii A Bjårlii 15	Bnr 1	1996 1991	1986 1991	Tomtefelt				1
107	Myri 16	Bnr 1	1988	1988	Bustadtomt				1
108	Bjårlii 9	Bnr 106	1989	1989	Bustadtomt				1
109	Bjårlii 21-23	Bnr 106	1989	1999	Bustadtomt				1
110	Bjårlii 1	Bnr 106	1992	1991	Bustadtomt				1
111	Aldersbustad 1-2	Bnr 103	1993	1993	Bustadtomt				1
112	Bjårlii, Felt B	Bnr 106	1989	1993	Tomtefelt				1
113	Jarevegen 13	Bnr 15	1994	1994	Bustadtomt				1
114	Skvåbekk	Bnr 11	1995	1994	Bustadtomt				1
115	Bjårlii 7	Bnr 106	1994	1994	Bustadtomt				1
117	Sarvskroken 1	Bnr 11	1997	1997	Bustadtomt				1
118	Sarvskroken 5	Bnr 11	1999	1997	Bustadtomt				1
119	Sarvsvegen 37	Bnr 11	1999	1998	Bustadtomt				1
123	Bjårlii 20	Bnr 106	2000	1999	Bustadtomt				1
124	Bjårlii 10	Bnr 106	1980	1999	Bustadtomt				1
125	Bjårlii 12-14	Bnr 106	1989	1999	Bustadtomt				1
126	Bjårlii 16-18	Bnr 106	1980	1999	Bustadtomt				1

Dermed skulle me ha eit grovoversyn over utviklinga. Dei einskilde bruka i tabellen kjem me til etter kvart, men fyrst skal me sjå på det som som hende på garden fyre han vart dela.

Den udela garden

Uthusa i Gjerden Der inne ser svært gamle ut, og kunne for så vidt vore frå tida fyre garden vart dela. I røynda er dei nok likevel frå 1700-talet, jamvel om nokre av stokkane godt kan vera eldre. Men me reknar med at fjos og taddar lenger att i tida ikkje var mykje annleis. Foto: Trygve Gjerden, frå kommunearkivet.

Gjerden er fyrst omtala i eit diplom frå 1482, der det går fram at Bjørn Jonsson det året kaupte denne garden saman med ein eigedom som vert kalla Kylendet av ein Tallak Olavsson for 4 merkar gull. Tallak veit me ingenting om, og ikkje har me stort å melde om Bjørn Jonsson heller, men sannsynlegvis er det same mannen som er noko omtala i bolken om Byklum.

I eit brev som er dagsett i 1587, men som tydelegvis fortel om hendingar som låg eit stykke attende i tida då det vart skrive, går det fram at ei Svålaug Herbjørnsdotter bytte bort noko eigedom ho hadde i Gjerden og Lunden i Bykle mot tilsvarande eigedomspartar i Berg i Valle (landskyldstorleiken på desse partane vert ikkje nemnt). Han som bytte til seg gardpartane i Bykle, og gav godset i Berg ifrå seg, heitte Orm Ulvsson, og denne Orm hadde odel til Gjerden, korleis nå det kunne ha seg.

Brevet om gardbytet fortel også noko om bakgrunnen for at Svålaug hadde kome til eigedom i Bykle: Det var ein Tarjei Sveinsson som hadde gift seg til desse eignene, men denne Tarjei-en hadde selt godset att for lause pengar, og så hadde Svålaug fått tak i det gjennom arv («ved rett skifte og bytte»). Etter dette hadde ein Aslak Tarjeisson, som etter namnet å døme kan ha vore son åt ovannemnde Tarjei Sveinsson, vilja taka Gjerden på odel, men det hadde Svålaug «vendt han ifrå» med å gjeva han Hoslemo, står det.

I Vallesoga les me at Orm Ulvsson budde i Systog Åmli (Valle III, 459). Alfred Ryningen ymtar forsiktig om at Svålaug Herbjørnsdotter kanskje kan ha vore skyld Herbjørn Gunnulvsson Bjørgum. Kanskje kunne han vore ein brorson hennes? Dette er i og for seg lite meir enn gjeting, men ettersom Herbjørn Bjørgum var den einaste ein veit om i Valle med det fyrenamnet, tykkjest ho rimeleg. Vidare har Ryningen også funne eit brev som viser at den nemnde Herbjørn Gunnulvsson kaupte ein part på 2 markebol i Byklum hjå Tarjei og Knut Hoslemo i 1596, så at også han hadde interesser i Bykle er på det reine (sjå Valle II, 43 f).

Om nokon av dei nemnde personane nokon gong budde i Gjerden, er på vona. Det me veit er berre at dei hadde eigedom her. Men den neste mannen me finn nemnd i tilknyting til garden, var heilt sikkert oppsitjar. Han heitte Tarjei Åvoldsson. Etter Vallesoga var denne Tarjei-en truleg son åt Åvold Torleivsson Homme, som vart drepen av Torjus Gunnulvsson Homme ein gong fyre 1547. Far åt Åvold att heitte nok Torleiv Ånundsson, men kvar den mannen budde er uvisst. Det ser ut til at det har vore skyldskap mellom dei sistnemnde og ovanomtala Orm Ulvsson Åmli, og også mellom Åmli og Berg var det etter Vallesoga (V, 469) «nært samband». Dei nemnde sambanda kan vera noko av forklaringa på at vår mann hamna her på garden, men korleis desse skyldskapane nærare heng i hop, har me ikkje grunnlag for å greie skikkeleg ut. Om Tarjei Åvoldsson var soneson åt Svålaug Herbjørnsdotter, slik det står i den gamle gards- og ættesoga (126), er på vona. I så fall skulle ho ha vore gift med ovannemnde Torleiv Ånundsson, men me har ikkje sett andre kjelder som kan peike i den lei.

Lat oss i staden sjå nærare på Tarjei og huslyden hans:

• Tarjei Åvoldsson Homme, n 1609-1623

g m e Tore Kjetilsdtr. (Byklum) Homme. Born, iallfall:

• Åvold n 1622, d ca 1662-63

Om skyldskapen til Berg og Åmli kanskje kan forklare noko av Tarjei si interesse for Bykle, så fekk han også inntak i Gjerden gjennom kona si. For Tore Kjetilsdotter var dotter åt Kjetil Augundsson Hovet (Byklum), som hadde eigedom både i Byklum og Gjerden. Då Tore gifte seg med Tarjei Åvoldsson var ho enke etter Jon Augundsson i Homme Svalestoga, som døydde ein gong fyre 1594 (jfr. Valle V, 315).

I 1615 laut Tarjei, liksom alle andre i Råbyggjelaget som åtte noko av verdi, ut med straffeskatt til kongen. Eignelutene hans vart då oppskrivne som fylgjer:

• Rede pendinge (1 rd)
• Tilstandendes gield (4 rd)
• Sølff 14, 5 lod (6 rd1 ort 1, 5 s)
• 1 lidenn messing liussestage (12 sk)
• Nyt kobber 2,5 pd (7 rd 2 ort)
• Gml. kobber 30 mk (2 rd 3 ort 6,5 sk)
• 2 smaa kobbergryder (1 rd 3 ort)
• 3 nye tjeld (2 rd 1 ort)
• 2 gml. forslidte tjeld (1 ort)
• 2 forsl. sengekleder (2 ort 12 sk)
• 2 forsl. skinddecken (3 ort)
• 2 øxer (2 ort 12 sk)
• 1 bøsse (3 rd 3 ort)
• 1 liden gml. hoppe (2 rd 2 ort)
• 1 hest (7 rd 2 ort)
• 1 studekalf aarsgml. (1 rd)
• 4 kiør (12 rd)
• 2 quier (5 rd)
• 1 quiekalf aarsgml. (1 rd)
• 2 sommerkallffve (1 rd)
• 3 gieder (1 rd 2 ort)
• 3 kid (3 ort)
• 6 sommerkid (3 ort)
• 7 faar (3 rd 2 ort)
• 5 sommerlamb (2 ort 12 sk)
• 1 svin (3 ort)
• 1 jernstang (1 ort 12 sk).

Det samla verdet vart 73 riksdalar 1 ort og 12 skilling, og skatten vart gale utrekna til 36 rd 3 ort 20 1/2 sk 1 1/2 p (Det rette skulle vera 36 rd 2 ort 18 sk).

Tarjei Åvoldsson er oppførd som oppsitjar i Gjerden i ei rekkje skattelister, siste venda i 1623. Han bruka heile garden, men leigde ein part hjå ymse medeigarar. Dette siste kjem me attende til. I den gamle gards- og ættesoga (124) står det at Tarjei «var fødd ca 1560-70», men om det er rett at far hans var Åvold Torleivsson, som kom av dage i slagsmål fyre 1547, lyt han ha vore monaleg eldre.

Etter at Tarjei var borte overtok sonen garden. Han heitte Åvold Tarjeisson. Me kjem attende til familien hans i bolken om Der Inne. Åvold er oppførd som eigar av 2 huder i garden i odelsmanntalet frå 1624. Han åtte også 1 1/2 kalveskinn i Hoslemo, står det. Men Gjerden var på 2 1/2 hud, og det tilseier at her skulle vera 6 skinn til, som då var på andre hender. Merkeleg nok gjev den nemnde kjelda i staden opp 16 1/2 skinn til som skal høyre under denne garden. Av desse åtte Håvard [Torjusson] Holum i Valle 15 skinn, står det, og Torjus Holum 1 1/2 skinn. Men at Gjerden på denne tid skulle ha ei skyld på 40 1/2 skinn må vera ei rein feilføring. Me trur heller ikkje at holumbøndene åtte noko her, dei 16 1/2 skinna deira låg nok ein annan stad. Åvold og far hans hadde medeigarar, men dei budde ikkje i Holum.

I bolken om Tveiten har me vore inne på at Tarjei Auversson Kyrvestad åtte 10 nottungar i Gjerden kring 1630, som han delvis hadde ervt gjennom kona si, som var av Rike-ætta, og delvis kaupt i hop frå medervingane hennes. Me vil tru at denne parten, som svarar til 5 kalveskinn skyldeige, medan han burde vore på 6, hadde hamna hjå Rike-ætta gjennom Åshild Kjetilsdotter (Byklum), kona åt Gjermund Asbjørnsson Rike. Me har ikkje beinveges kjeldeoppgåver om alle heimelsovergangane, og kven som åtte det eine skinnet me vantar oppgåve om i 1630, er også uvisst, men når me på 1640-t alet finn Knut og Gjermund Lavrantssøner Rike, sonesønene åt Gjermund og Åshild, (jfr Valle V, 95), som eigarar av 1/2 hud i Gjerden, ser det ut som ei tydeleg melding om kvar det hadde vorte av dei 6 skinna Åvold vanta i 1624.

På 1620-talet låg Åvold i rettssaker, fyrst med vallepresten, og sidan med Kjetil Byklum, morbror sin, om bruken av kyrkjejorda i Byklum. Dette har me fortalt om i kapittelet om den udela Byklumgarden, der det også går fram at Åvold tapa mot presten, men etterpå vann att det tapte frå morbroren. Men her var det tale om pengar, ikkje om gardpartar som skifte hender, og det ser ut til at Åvold heldt fram med å bruke dei 6 kalveskinna med jord i Byklum som høyrde kyrkja til etter dei nemnde rettssakene.

Men på 1630-talet tykkjest han å ha måtta sleppe ifrå seg både denne og fleire eigedomspartar. Ein av dei hadde kome i hendene på Åsmund Rygnestad, skjønar me, for i landskattelistene frå 1640 og 1644 finn me han oppskriven som eigar av 1/2 hud i Gjerden. Korleis han hadde fått tak i denne parten, veit me ikkje, men sidan, i odelsskattelistene frå 1647 og 1651, ser me at brørne Knut O. Åmli og Gunnar O. Brottveit har overteke. Desse var gifte med kvar si dotter av Åsmund (jfr. Valle III, 320). Men endå var det meir av eigedomen i garden som høyrde andre til ved dette leitet, og Åvold var heller ikkje lenger den einaste oppsitjaren.

I 1645 hadde han vore åleine på garden, men i det prenta kontribusjonsmanntalet frå 1647 heiter det at «Offuold och Øuffuen bruger huer 5 giedschind». Det hadde kanskje vore mogeleg å tolke «Øuffuen» som Eivind, me veit at ein av sønene åt Åvold hadde det namnet, men andre stader i same kjelda vert Eivind konsekvent attgjeve som «Effuind», og då meiner me at «Øuffuen» heller må oppfattast som ei noko forvanska skriveform av Augund.

Det er mogeleg at denne mannen kan vera identisk med Augund Jonsson Homme, som i fylgje den gamle gards- og ættesoga (126 f) skal ha vore bror åt kona av Åvold. Opplysninga om mågskapen er etter alt å døme feil, det kjem me attende til, men for den saks skuld kan Augund Jonsson godt ha budd i Gjerden nokre år (jfr. Valle VI, 320 f). Lenge vart han i så fall ikkje verande, men det at det hadde kome to skatteytande brukarar på garden tek me som teikn på at ei garddeling var under vegs.

I og med at Åvold og Augund bruka like store partar skjønar me at den fyrste delinga må ha vore ei kløyving midt i to. Åvold bruka då den parten som sidan vart Nordstog og Der Inne, medan Augund har hatt det som skulle verta Attistog. Om det med det same var tale om ei fysisk deling med deilder i terrenget, eller om det til å byrje med berre var bruken av garden som var dela, medan sjølve gardsvaldet framleis låg som ein udela heilskap, kan me ikkje vita sikkert. Kanskje gjekk det nokre år fyrr dei fann grunn til å setje opp grensemerke mellom partane sine? Men det er vel rimeleg å tenkje seg at behovet for ei fysisk deling kunne fortone seg som meir presserande, når oppsitjarane, som her, ikkje var nærskylde, enn når det var brør som dela, slik det til dømes var i Byklum. Me skal difor rekne med at den fyrste delinga her gjekk fyre seg ein eller annan gong kring 1650.

I kontribusjonsmanntalet frå 1647 står det vidare at «Offuald med sinne medeigere eiger 1 1/2 h. Giermund Riiges arffuinger eiger 1 h.» Ovanfor fortalde me, etter odelsskattelista frå det same året, at Knut O. Åmlid og Gunnar O. Brottveit åtte 1/2 hud saman, og la til at dei var versønene åt Torleiv Rygnestad. Då skjønar me at det må vera dei som vert omtala som Åvold «sinne medeigere», og av dette fylgjer rimelegvis at det var han som bruka den parten dei åtte, og at Augund i Attistog bruka parten til Rike-ervingane.

Den gamle gards- og ættesoga (126) har med ei avskrift av bolken om Gjerden i kontribusjonsmanntalet frå 1649. Me skal sjå noko nøye også på denne passasjen, både avdi kjelda delvis er misvisande, og avdi ho likevel inneheld opplysningar om endra eigartilhøve.

Fyrst står det at garden var på 2 1/2 hud, slik han faktisk var. Vidare heiter det at Åvold åtte 3 geiteskinn (= 9 kalveskinn) i garden, ervingane etter Torleiv Rygnestad det same, og likeeins ervingane etter Gjermund Rike og ervingane etter Ingebjørg Harstad. Men med desse skyldpartane vert garden på 36 skinn eller 3 huder, ikkje 2 1/2 hud.

Forklaringa på desse avvikande oppgåvene er nok berre at det har gått litt for fort fyre seg då den nemnde skattelista vart skrive. Meininga er likevel tvillaust at kvar eigar skal sitje med ein fjerdepart i garden, men då skulle det vera 7 1/2 skinn på kvar part, og ikkje 9.

Dei fleste av dei nemnde eigarane kjenner me frå fyrr, men Ingebjørg Harstad lyt identifiserast. Ho heitte Ingebjørg Gjermundsdotter, og var frå Rike. Tarand Borgarsdotter, dotter hennes, var gift med Tarjei Auversson Kyrvestad i Nordtveiti, som åtte ein part i Gjerden kring 1630 (jfr. Valle IV, 53, sjå også bolken om Nordtveiti, gnr 11, bnr 2). Men i tida mellom 1647 og 1649 har då Rike-ervingane auka eigardelen sin frå 12 kalveskinn til 15. Om det var Åvold eller Rygnestad-ervingane som hadde avgjeve dei 3 skinna, går ikkje fram, men me vil helst tru at det var Åvold, som i så fall i 1649 sat att med eigedomsretten til berre 4 1/2 skinn. Men han bruka 15 skinn, og har då leigd 11 1/2 skinn av medeigarar.

Som me var inne på ovanfor, reknar me med at garden vart kløyvd i to bruk ein gong ved dette leitet, kring 1650. I den vidare framstillinga tek me fylgja av dette, og tek for oss eitt bruk i senn. Det me vidare har å melde om Åvold Tarjeisson lyt då plasserast i bolken om Der inne.

Eksterne lenkjer

• Faktaark fra Kartverket finnes.