lokalhistoriewiki.no

Rein

Rein eller reinsdyr (Rangifer tarandus) er eit hjortedyr som først og fremst hører til i dei arktiske og subarktiske klimasonane. I Skandinavia og nærområda finst det tre underartar av rein — fjellrein (Rangifer tarandus tarandus), svalbardrein (Rangifer tarandus platyrhynchus) og skogsrein (Rangifer tarandus fennicus).

Ung rein i Arjeplogs kommun.
Foto: Olve Utne

Års- og livssyklus

Villrein og tamrein

Jakt og slakting

I tamreindrifta blir dyra valt ut til slakt ut frå ymse kriterium. Dyr som gjerne blir utvalt til slakt inkluderer:

  • sjuke dyr;
  • simle med altfor små spener, slik at kalven ikkje får tak (sørsamisk tjaabloe, nord: unna ruvsset áldu);
  • innful/aggressiv rein (sør urkies, nord: vaššái);
  • rein med horn der baktaggen har ein direkte motståande tagg, slik at dei og hornstammen dannar korsform (sør: kroessetjåervie. lule: ruossatjoarvve, nord: ruossačoarvi), ettersom ein slik rein tradisjonelt blir rekna å komma med dødsvarsel;
  • ved mjølkedrift: simler som er tunge å mjølke (sør: draabne, draabnehke, draavhke);
  • steril simle (sør: staajne råtnoe), rekna som offerdyr blant sørsamar;
  • ein slaktar gjerne noko fleire unge hanndyr, slik at ein får maksimert andelen simler, men samtidig ikkje så mange at flokken blir markant ubalansert, ettersom det gjer flokken tyngre å halde i hop;
  • og endelig er det viktig generelt sett å slakte dyra før dei blir så gamle at kjøttmengd og kvalitet tapar seg.

Bildegalleri

Ukjent månad

  • «Lapper i Tromsødalen». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910. [Ca. tidlig juli etter reinpelsen å dømme.]

  • «En reinsdyrflokk». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910.

  • «En reinsdyrflokk». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910.

  • «Reinsdyrhjord på fjeldet». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910.

  • «Reinsdyr på en fjelltopp». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910.

  • «Reinsdyr flokk». Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1910.

  • Rensdyrhjord [på Haukelifield] med Finnepigen Anna og Finne-Hunden Lomp. Foto: Foto: Marthinius Skøien, ca. 1880–1887. [Bildet er trulig teke ca. tidlig august etter reinpelsen å dømme.]

  • Skoltesamar mjølkar rein ved Mutkajavre ved Enare seint på 1800-talet. Foto: Ellisif Wessel, seint på 1800-talet.

  • Kanefart med rein ved Fjeldsæter Turisthotel i Bymarka (Trondheim). Postkort, ukjent fotograf, kring 1905.

  • Reindrift i Lierne kommune. Reingjerde ved Hykla. Dette gjerdet vart oppsett i 1974. (Gjerstad, Joralf: Fra krambu til varehus : En handelsforenings liv og lagnad 1878–1989. Snåsa : s.a.)

  • «Reinsdyrflokk i Tundradalen i Skjåk, med Tundradalskyrkja og Tverrådalskyrkja i bakgrunnen». Foto: Per Dagsgard, ca. 2010. [Bildet er trulig teke kring september/oktober etter vegetasjonen og reinpelsen å dømme.]

  • Svalbardrein. Foto: Per Harald Olsen.

  • Storfjord, Skibotn, Troms. [Vinter?] Foto: Joachim Andreas Vibe Kjærulf Fleischer, 1916.

  • Storfjord, Skibotn, Troms. [Vinter?] Foto: Joachim Andreas Vibe Kjærulf Fleischer, 1916.

  • Fra Vest-Uløy i Nordreisa kommune Foto: Annie Giæver 1920-åra.

Mai

Juni

Juli

August

September

  • Rein ved Ben MacDui i Skottland. Foto: Richard Webb, september 2005.

Oktober

November

Desember

Januar

Februar

  • Rein ved Enaresjõn i Finland. Foto: Harmonia Amanda, februar 2007.

Mars

  • Rein på seinvinterbeite ved sæjjden ved Stødi på Saltfjellet, sett frå nordgåande nattog. Foto: Olve Utne, mars 2010.

  • Rein på seinvinterbeite på Saltfjellet, sett frå nordgåande nattog. Foto: Olve Utne, mars 2010.

  • Rein på seinvinterbeite på Saltfjellet, sett frå nordgåande nattog. Foto: Olve Utne, mars 2010.

April

Rein i kunst

Hentet fra «https://dev.lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Rein&oldid=1740454»