Vestfos Cellulosefabrik

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Vestfos Cellulosefabrik på 1950-tallet, sett fra Strandajordet. Foto: Eiker arkivs bildebase

Vestfos Cellulosefabrik lå i tettstedet Vestfossen i Øvre Eiker kommune. Fabrikken var i drift fra 1886 til 1970. Cellulosefabrikken var lenge kommunens største arbeidsplass og betydde mye for utviklinga av stedet Vestfossen. Lokalene brukes i dag av mindre servicebedrifter og et galleri for samtidskunst, nemlig Vestfossen kunstlaboratorium.

Historie

Papirmaskinene monteres.
Foto: Fra Nil Johnsen: Eker : træk av en storbygds saga, 1914.

Aksjeselskapet Vestfos Cellulosefabrik ble stiftet i Kristiania i 1886. Drivkraft var forretningsmannen Wilhelm Melhuus fra Drammen, som bl.a. dreiv med tremasseeksport. Han fikk med seg ingeniøren Anton Løvstad fra Skien som teknisk leder. Samarbeidet mellom disse to førte til at bedriften begynte å produsere cellulose i 1886, som den første i Drammensdistriktet. I Vestfossen eksisterte det imidlertid to andre treforedlingsbedrifter da cellulosefabrikken startet, nemlig Vestfossen Træmassefabrik og Ekers Træsliberi. Da sliperiet (også kalt Borch-sliperiet) ble lagt ned i 1907, kjøpte cellulosefabrikken tomta.

I 1911-1912 ble det også bygd opp en papirfabrikk, og denne kom etter hvert til å bruke en stor del av bedriftens celluloseproduksjon. I 1914 brant syretårnet, svovelhuset og celluloseanlegget. For å komme på fote igjen, ble det foretatt en aksjeutvidelse på kroner 400.000 og gitt et privat lån på 1.5 millioner. Alle produktene fra Vestfos Cellulosefabrik ble sendt ut via Vestfossen stasjon, og det var sidespor inn til fabrikkens anlegg med et eget skiftelokomotiv kalt «Trikken» eller «Maskin/Trikken (Vestfossen)|Maskin». Dette lokomotivet ble tatt i bruk allerede i 1908. I mellomkrigstiden ble det for øvrig foretatt mange ombygginger og utvidelser for å gjøre produksjonen lønnsom og effektiv.

Etter andre verdenskrig satset bedriften på finpapir, noe som betydde en kostbar ombygging av papirmaskin 2. I 1965 hadde papirproduksjonen kommet opp i 12000 tonn, som behøvde 8000 tonn cellulose fra egen produksjon. I 1960-årene viste regnskapet underskudd i flere år, og i 1967 hadde gjelden nådd 20 millioner kroner. Eieren av Greaker Cellulosefabrik var Mustad-gruppen, som gikk inn med ny kapital. Bedriften fortsatte med 250 ansatte, men seint på høsten 1970 kom meldingen om konkurs. Denne beslutningen var omstridt, og den radikale NRK-journalisten Bjørn Nilsen skrev manuskript og oppførte teaterstykket «Svartkatten» i 1971. Den siste papirproduksjonen ved bedriften tok likevel ikke slutt før i 1974.

Antall ansatte

  • 1890: 100
  • 1920: 350
  • 1967: 300
  • 1968: 250

(dette er cirkatall)

Direktører/bestyrere

Kilder og litteratur

  • Ek, Bent: «Da «Fabrikken» ble nedlagt», i Julehefte for Vestfossen, 1997.
  • Nilsson, Christer: «Vestfos Cellulosefabrik», i Masse papir. Norske papir- og tremassefabrikker gjennom 150 år, Norsk skogmuseum 2006, s. 249-251. Digital versjon på Nettbiblioteket.
  • Skeie, Jon: Fra splittet storbygd til kommunalt fellesskap. Øvre Eikers historie, del 1 og del 2. Utg. 2015 og 2016.

Galleri

  • 1. Holmefoss-sf0650.jpg

    1. Holmefoss-sf0650.jpg

  • 2. Vestfoss Cellulose (oeb-176901).jpg

    2. Vestfoss Cellulose (oeb-176901).jpg

  • 3. Vestfos cellulose (oeb-194241).jpg

    3. Vestfos cellulose (oeb-194241).jpg

  • 4. Vestfos cellulose (oeb-249727).jpg

    4. Vestfos cellulose (oeb-249727).jpg

  • 5. Vestfos cellulose (oeb-249743).jpg

    5. Vestfos cellulose (oeb-249743).jpg

  • 6. Vestfoss cellulose (oeb-179221).jpg

    6. Vestfoss cellulose (oeb-179221).jpg

  • 7. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177448).jpg

    7. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177448).jpg

  • 8. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177452).jpg

    8. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177452).jpg

  • 9. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178937).jpg

    9. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178937).jpg

  • 10. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178943).jpg

    10. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178943).jpg

  • 11. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194012).jpg

    11. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194012).jpg

  • 12. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194013).jpg

    12. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194013).jpg

  • 13. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194014).jpg

    13. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194014).jpg

  • 14. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194015).jpg

    14. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194015).jpg

  • 15. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194016).jpg

    15. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194016).jpg

  • 16. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194017).jpg

    16. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194017).jpg

  • 17. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194018).jpg

    17. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194018).jpg

  • 18. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194019).jpg

    18. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-194019).jpg

  • 19. Strandagården i Vestfossen (oeb-198723).jpg

    19. Strandagården i Vestfossen (oeb-198723).jpg

  • 20. Vestfos cellulose (oeb-194239).jpg

    20. Vestfos cellulose (oeb-194239).jpg

  • 21. Vestfos cellulose (oeb-195171).jpg

    21. Vestfos cellulose (oeb-195171).jpg

  • 22. Vestfos cellulose (oeb-249716).jpg

    22. Vestfos cellulose (oeb-249716).jpg

  • 23. Vestfos cellulose (oeb-249719).jpg

    23. Vestfos cellulose (oeb-249719).jpg

  • 24. Faasenjordet ved Vestfossen - WF023-web30.jpg

    24. Faasenjordet ved Vestfossen - WF023-web30.jpg

  • 25. Vestfos cellulose (oeb-249731).jpg

    25. Vestfos cellulose (oeb-249731).jpg

  • 26. Vestfos cellulose (oeb-249744).jpg

    26. Vestfos cellulose (oeb-249744).jpg

  • 27. Vestfos Cellulose- og Papirfabrik (oeb-178947).jpg

    27. Vestfos Cellulose- og Papirfabrik (oeb-178947).jpg

  • 28. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178933).jpg

    28. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178933).jpg

  • 29. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178942).jpg

    29. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178942).jpg

  • 30. Vestfos Cellulosefabrik (eob-178949).jpg

    30. Vestfos Cellulosefabrik (eob-178949).jpg

  • 31. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178951).jpg

    31. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178951).jpg

  • 32. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178956).jpg

    32. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178956).jpg

  • 33. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179218).jpg

    33. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179218).jpg

  • 34. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179222).jpg

    34. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179222).jpg

  • 35. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179223).jpg

    35. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179223).jpg

  • 36. Vinterbilde og glattis på Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179226).jpg

    36. Vinterbilde og glattis på Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179226).jpg

  • 37. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179227).jpg

    37. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179227).jpg

  • 38. Vinterbilde fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179230).jpg

    38. Vinterbilde fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179230).jpg

  • 39. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179231).jpg

    39. Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179231).jpg

  • 40. Vestfoss Cellulose (oeb-1768839.jpg

    40. Vestfoss Cellulose (oeb-1768839.jpg

  • 41. Vestfoss Cellulose (oeb-176892).jpg

    41. Vestfoss Cellulose (oeb-176892).jpg

  • 42. Vestfoss cellulose (oeb-176904).jpg

    42. Vestfoss cellulose (oeb-176904).jpg

  • 43. Vestfoss cellulose (oeb-176905).jpg

    43. Vestfoss cellulose (oeb-176905).jpg

  • 44. Vestfoss cellulose (oeb-177424).jpg

    44. Vestfoss cellulose (oeb-177424).jpg

  • 45. Vestfoss cellulose (oeb-177428).jpg

    45. Vestfoss cellulose (oeb-177428).jpg

  • 46. Vestfoss cellulose (oeb-1774319.jpg

    46. Vestfoss cellulose (oeb-1774319.jpg

  • 47. Vestfoss cellulose (oeb-177438).jpg

    47. Vestfoss cellulose (oeb-177438).jpg

  • 48. Vestfoss cellulose (oeb-177457).jpg

    48. Vestfoss cellulose (oeb-177457).jpg

  • 49. Vestfoss cellulose (oeb-1789299.jpg

    49. Vestfoss cellulose (oeb-1789299.jpg

  • 50. Vestfos Cellulose (oeb-179237).jpg

    50. Vestfos Cellulose (oeb-179237).jpg

  • 51. Vestfos cellulose (oeb-181234).jpg

    51. Vestfos cellulose (oeb-181234).jpg

  • 52. Vestfos cellulose (oeb-194236).jpg

    52. Vestfos cellulose (oeb-194236).jpg

  • 53. Vestfos cellulose (oeb-194252).jpg

    53. Vestfos cellulose (oeb-194252).jpg

  • 54. Vestfos cellulose (oeb-249443).jpg

    54. Vestfos cellulose (oeb-249443).jpg

  • 55. Vestfos cellulose (oeb-249444).jpg

    55. Vestfos cellulose (oeb-249444).jpg

  • 56. Vestfos cellulose (oeb-249445).jpg

    56. Vestfos cellulose (oeb-249445).jpg

  • 57. Vestfos cellulose (oeb-249446).jpg

    57. Vestfos cellulose (oeb-249446).jpg

  • 58. Vestfos cellulose (oeb-249447).jpg

    58. Vestfos cellulose (oeb-249447).jpg

  • 59. Vestfos cellulose (oeb-249448).jpg

    59. Vestfos cellulose (oeb-249448).jpg

  • 60. Vestfos cellulose (oeb-249451).jpg

    60. Vestfos cellulose (oeb-249451).jpg

  • 61. Vestfos cellulose (oeb-249454).jpg

    61. Vestfos cellulose (oeb-249454).jpg

  • 62. Vestfos cellulose (oeb-249715).jpg

    62. Vestfos cellulose (oeb-249715).jpg

  • 63. Vestfos cellulose (oeb-249720).jpg

    63. Vestfos cellulose (oeb-249720).jpg

  • 64. Vestfos cellulose (oeb-249721).jpg

    64. Vestfos cellulose (oeb-249721).jpg

  • 65. Vestfos cellulose (oeb-249722).jpg

    65. Vestfos cellulose (oeb-249722).jpg

  • 66. Vestfos cellulose (oeb-249723).jpg

    66. Vestfos cellulose (oeb-249723).jpg

  • 67. Vestfos cellulose (oeb-249724).jpg

    67. Vestfos cellulose (oeb-249724).jpg

  • 68. Vestfos cellulose (oeb-249725).jpg

    68. Vestfos cellulose (oeb-249725).jpg

  • 69. Vestfos cellulose (oeb-2497269.jpg

    69. Vestfos cellulose (oeb-2497269.jpg

  • 70. Vestfos cellulose (oeb-249729).jpg

    70. Vestfos cellulose (oeb-249729).jpg

  • 71. Vestfos cellulose (oeb-249730).jpg

    71. Vestfos cellulose (oeb-249730).jpg

  • 72. Vestfos cellulose (oeb-249734).jpg

    72. Vestfos cellulose (oeb-249734).jpg

  • 73. Vestfos cellulose (oeb-249735).jpg

    73. Vestfos cellulose (oeb-249735).jpg

  • 74. Vestfos cellulose (oeb-249736).jpg

    74. Vestfos cellulose (oeb-249736).jpg

  • 75. Vestfos cellulose (oeb-249737).jpg

    75. Vestfos cellulose (oeb-249737).jpg

  • 76. Vestfos cellulose (oeb-249738).jpg

    76. Vestfos cellulose (oeb-249738).jpg

  • 77. Vestfos cellulose (oeb-249742).jpg

    77. Vestfos cellulose (oeb-249742).jpg

  • 78. Vestfos cellulose (oeb-249745).jpg

    78. Vestfos cellulose (oeb-249745).jpg

  • 79. Vestfos cellulose (oeb-249746).jpg

    79. Vestfos cellulose (oeb-249746).jpg

  • 80. Vestfos cellulose (oeb-249748).jpg

    80. Vestfos cellulose (oeb-249748).jpg

  • 81. Vestfossen guttemusikkorps (oeb-250201).jpg

    81. Vestfossen guttemusikkorps (oeb-250201).jpg

  • 82. Vestfossen fra Skarragata (oeb-198709).jpg

    82. Vestfossen fra Skarragata (oeb-198709).jpg

  • 83. Tømmer ved Vestfos cellulose (oeb-198720).jpg

    83. Tømmer ved Vestfos cellulose (oeb-198720).jpg

  • 84. Tidlig bilde fra Vestfossen (oeb-198733).jpg

    84. Tidlig bilde fra Vestfossen (oeb-198733).jpg

  • 85. Tømmerkjøring i Vestfossen (oeb-200909).jpg

    85. Tømmerkjøring i Vestfossen (oeb-200909).jpg

  • 86. Portrett fra Vestfossen (oeb-200976).jpg

    86. Portrett fra Vestfossen (oeb-200976).jpg

  • 87. Vestfos Cellulose 1950-tallet.jpg

    87. Vestfos Cellulose 1950-tallet.jpg

  • 88. Vestfos Cellulosefabrik (sf0026).jpeg

    88. Vestfos Cellulosefabrik (sf0026).jpeg

  • 89. Vestfossen (sf0037).jpeg

    89. Vestfossen (sf0037).jpeg

  • 90. Vestfossen (sf0106).jpeg

    90. Vestfossen (sf0106).jpeg

  • 91. Vestfossen (sf0132).jpeg

    91. Vestfossen (sf0132).jpeg

  • 92. Vestfossen (sf0133).jpeg

    92. Vestfossen (sf0133).jpeg

  • 93. Vestfossen (sf0135).jpeg

    93. Vestfossen (sf0135).jpeg

  • 94. Vestfossen (sf0139).jpeg

    94. Vestfossen (sf0139).jpeg

  • 95. Vestfossen (sf0140).jpeg

    95. Vestfossen (sf0140).jpeg

  • 96. Vestfossen (sf0141).jpeg

    96. Vestfossen (sf0141).jpeg

  • 97. Vestfossen (sf0152).jpeg

    97. Vestfossen (sf0152).jpeg

  • 98. Vestfossen (sf0153).jpeg

    98. Vestfossen (sf0153).jpeg

  • 99. Vestfossen (sf0154).jpeg

    99. Vestfossen (sf0154).jpeg

  • 100. Vestfossen (sf0157).jpeg

    100. Vestfossen (sf0157).jpeg

  • 101. Norge (sf0158).jpeg

    101. Norge (sf0158).jpeg

  • 102. Vestfossen (sf0166).jpeg

    102. Vestfossen (sf0166).jpeg

  • 103. Vestfossen (sf0167).jpeg

    103. Vestfossen (sf0167).jpeg

  • 104. Vestfossen (sf0171).jpeg

    104. Vestfossen (sf0171).jpeg

  • 105. Vestfossen (sf0241).jpeg

    105. Vestfossen (sf0241).jpeg

  • 106. Vestfossen (sf0250).jpeg

    106. Vestfossen (sf0250).jpeg

  • 107. Vestfossen (sf0251).jpeg

    107. Vestfossen (sf0251).jpeg

  • 108. Vestfossen (sf0252).jpeg

    108. Vestfossen (sf0252).jpeg

  • 109. Vestfossen (sf0258).jpeg

    109. Vestfossen (sf0258).jpeg

  • 110. Papirmaskin ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-176876).jpg

    110. Papirmaskin ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-176876).jpg

  • 111. Vestfos Cellulosefabrik før 1910 (oeb-176877).jpg

    111. Vestfos Cellulosefabrik før 1910 (oeb-176877).jpg

  • 112. Kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-176883).jpg

    112. Kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-176883).jpg

  • 113. Anleggsarbeid ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177412).jpg

    113. Anleggsarbeid ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177412).jpg

  • 114. Syretårnet og kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177431).jpg

    114. Syretårnet og kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177431).jpg

  • 115. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177440).jpg

    115. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177440).jpg

  • 116. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177443).jpg

    116. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177443).jpg

  • 117. Byggearbeider ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177453).jpg

    117. Byggearbeider ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177453).jpg

  • 118. Byggearbeider ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177454).jpg

    118. Byggearbeider ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-177454).jpg

  • 119. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik i 1935 (oeb-178926 - kopi med navn).jpg

    119. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik i 1935 (oeb-178926 - kopi med navn).jpg

  • 120. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik i 1935 (oeb-178926).jpg

    120. Arbeidere ved Vestfos Cellulosefabrik i 1935 (oeb-178926).jpg

  • 121. Industri i Vestfossen på 1890-tallet (oeb-178929).jpg

    121. Industri i Vestfossen på 1890-tallet (oeb-178929).jpg

  • 122. Tømmertomtene ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178945).jpg

    122. Tømmertomtene ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-178945).jpg

  • 123. Interiør fra Vestfos Celulosefabrik (oeb-179224).jpg

    123. Interiør fra Vestfos Celulosefabrik (oeb-179224).jpg

  • 124. Detalj fra interiøret ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179225).jpg

    124. Detalj fra interiøret ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179225).jpg

  • 125. Byggearbeider ved Vetsfos Cellulosefabrik (oeb-179229).jpg

    125. Byggearbeider ved Vetsfos Cellulosefabrik (oeb-179229).jpg

  • 126. Vestfosselva sett fra Strandajordet (oeb-179232).jpg

    126. Vestfosselva sett fra Strandajordet (oeb-179232).jpg

  • 127. Kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179235).jpg

    127. Kjerraten ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179235).jpg

  • 128. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179239).jpg

    128. Interiør fra Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179239).jpg

  • 129. Demningen ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179242).jpg

    129. Demningen ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179242).jpg

  • 130. Transport av kull ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179243).jpg

    130. Transport av kull ved Vestfos Cellulosefabrik (oeb-179243).jpg

  • 131. Vaskeriet ved Vestfos Cellulose (oeb-179244).jpg

    131. Vaskeriet ved Vestfos Cellulose (oeb-179244).jpg

  • 132. Tømmer i Vestfosselva nedenfor Vestfos Cellulose (oeb-179246).jpg

    132. Tømmer i Vestfosselva nedenfor Vestfos Cellulose (oeb-179246).jpg

  • 133. No-nb digibok 2011060723003 0234 1.jpg

    133. No-nb digibok 2011060723003 0234 1.jpg


Eiker Leksikons logo.jpeg Vestfos Cellulosefabrik inngår i prosjektet Eiker Leksikon og er lagt ut under lisensen cc-by-sa. Lokalhistoriewikis brukere kan fritt redigere og utvide artikkelen.
Flere artikler finnes i denne alfabetiske oversikten. Ønsker du å bidra til delprosjektet? Kontakt Bent Ek på hans diskusjonsside!
Hentet fra «https://dev.lokalhistoriewiki.no/index.php?title=Vestfos_Cellulosefabrik&oldid=1889128»