| Om Husdyrraser
|
Det finst fleire tradisjonelle husdyrrasar i Noreg og nærområda. Det følgjande er ei liste over slike rasar sortert etter dyreslag:
- Sauer: gammalnorsk sau, gammalnorsk spælsau, farga spælsau, kvit spælsau, tautersau, grå trøndersau, norsk pelssau, sjeviot, dalasau, fuglestadbroget sau, blæset sau, rygjasau, steigarsau, norsk kvit sau
- Geiter: kystgeit, vestlandsgeit, nordlandsgeit, dølageit, telemarksgeit, norsk mjølkegeit, lappgeit, jamtgeit, islandsgeit
- Storfe: vestlandsk fjordfe, telemarksfe, dølafe, sidut trønderfe og nordlandsfe, vestlandsk raudkolle, østlandsk rødkolle, fjällko
- Fjørfe: jærhøns, islandshøns, hedemorahøns, svarthøns, smålensgås, norsk kvit gås
- Hestar: fjording (fjordhest), lofothest, nordlandshest, dølahest, norsk kaldblodstravar
- Hundar: dunker, haldenstøver, hygenhund, lundehund, norsk buhund, norsk elghund (grå og svart)
- Kattar: norsk skogkatt
- Andre dyr: trønderkanin, mellerudskanin
|
|
|
| Smakebitar
|
 Kasjmirgeit med kje på Tustna. Foto: Olve Utne (2012) er fellesnamn for ymse geiterasar som gjev kasjmirull — ei botnull av særleg fine fiber. I Norge vart dei aller første kasjmirgeitene importert frå New Zealand av Landbrukshøgskolen (frå 2005 Universitetet for miljø- og biovitenskap) i 1993 i samband med eit forskningsprosjekt, og seinare har det vorte importert sæd frå Skottland. Norsk kasjmirlag vart stifta i Aberdeen i Skottland den 31. august 2003. Rasestandarden for norsk kasjmirgeit vart utarbeidd som ein del av eit forskningsprosjekt i perioden 2004–2008. Kasjmirgeitene har generelt god helse; dei er rolige av gemytt og har eit sterkt flokkinstinkt. Dei er relativt lett å halde inngjerda så lenge dei har eit interessant beiteområde der det er godt med mat. I tillegg til ull- og kjøttproduksjonen er landskapspleie, inkludert vedlikehald og restituering av kulturlandskap, eit viktig bruksområde for kasjmirgeitene. Les mer …
 Foto: Arnfinn Kjelland (2009) er ein relativt liten og lettbygd storferase som vart godkjent som rase i 1890-åra. Levandevekta for vaksne kyr var ca. 250 kg i tida kring 1900, men på slutten av 1900-talet og først på 2000-talet har levandevekta vore ca. 400 kg i snitt. Grunnlaget for rasen er ulike populasjonar av storfe frå Søndre Bergenhus amt (frå 1919 Hordaland fylke), Nordre Bergenhus amt (frå 1919 Sogn og Fjordane fylke) og Romsdals amt (frå 1919 Møre fylke, no Møre og Romsdal). Rasetrekka er variable, og dyra kan vera hornut eller kolla; sidut, sadla, flekkut eller einsfarga; og av ymse ulike fargar. I dei første åra vart fleire lokale undertypar definerte — deriblant gråkolla på Sunnmøre. Les mer …
Islandshøns eller landnåmshøns ( islandsk (íslensk) landnámshæna) er ein hønserase frå Island. Landnåmsfolket frå Noreg hadde med seg høns til Island da dei busette seg der kring slutten av vikingtida, og islandshønene har sin nærmaste slektning i den sørvestnorske jærhøna. Hønene er relativt store (kring 2 kg), med stor variasjon i kam, fjørdrakt og skinn- og fotfarge. Egga er kvite og relativt store (50–65 g). Islandshønene er hardføre og flinke til å finne sin eigen mat. Gemyttet er rolig. Dei er stabile eggleggarar og har gode rugeeigenskapar. Les mer …
 Lappgeit. Foto: Jon Julius Sandal ( svensk lappget) er ein gammal geiterase som har vorte attoppdaga i Norrland i Sverige. Dei skil seg ut frå andre skandinaviske geiterasar med at dei har litt kortare føter og ofte lengre ragg. Dei er oftast kvite. Med kring 277 alsdyr (desember 2016) blir rasen framleis rekna som kritisk truga. Blant reindriftssamar har det vore vanlig i eldre tid å mjølke reinane, og det var lite aktuelt å ha geiter. Under omlegginga frå intensiv mjølkereindrift til ekstensiv kjøttreindrift i løpet av 1800- til 1900-talet var det vanlig å skaffe seg nokon få geiter for bruk til mjølking. Ein rein gjev berre kring ein desiliter med mjølk per dag, medan ei geit gjerne gjev kring ein liter; og dessutan kunne geita mjølkast tidlig på året, medan reinkalven helst trong mjølka for seg sjølv til han vart sterk nok utpå seinsommaren. Les mer …
|
|
|
|
