Skulehistorie i Gloppen

Fra lokalhistoriewiki.no
Hopp til navigering Hopp til søk

Skulehistorie i Gloppen skal gi ei oversikt over skulekrinsar, skulehus, skulevegar, statistikk, kjelder og arkiv frå Gloppen kommune si skulehistorie. Gloppen og Breim var ein kommune fram til 1886, då vart Breim skilt ut som eigen kommune. I 1964 vart Gloppen og Breim på ny ein kommune under kommunenamnet Gloppen. Framstillinga under vil presentere skulehistoria til Gloppen og Breim i to forskjellige bolkar, uavhengig av når dei var samla eller ikkje.

Skulefundasen 1743

I 1739 fekk Noreg si første skulelov. Den plikta skulegang for ungar frå 7-års alderen og fram til konfirmasjon. Det var soknepresten si oppgåve å organisere skulen i sine prestegjeld. I Gloppen var det sokneprest Gabriel Heiberg som organiserte skulesamskipnanden. Heiberg var ein ihuga skulemann og Gloppen var tidleg ute med skulegangen. Det var skulefundasen som låg til grunn for organiseringa av skulen, den fortalte korleis skulen skulle finansierast, kven som skulle gå på skulen, krinsinndelinf m.m.

Fundasen sette skuleplikt for born i alderen 8-12 år. Kvart born skulle søkje skule 12 veker kvart år. Der skulle dei få opplæring i lesing, skriving, kristendomkunnskap, rekning og song. I Gloppen vart det skipa 5 skulekrinsar og i Breim vart det skipa 3. Kvar krins hadde to halvkrinsar som delte på læraren.

Gamle Gloppen kommune

Skulekrinsar

2016 1990 1963/1964 1891 1861 1838 1827
Sandane Sandane Sandane Sandane Sandane og Bukta (Mardal)
Vereide Fastskulen Ytre Nordstranda Nordstranda
Austreim [1] Indre Nordstrand og Fjellbygda Indre Nordstranda
Ryssdal
Mardal Mardal Mardal
Rygg Rygg Rygg Gimmestad og Sande Gimmestad Gimmestad
Devik[2]
Nesjane Nesjane Hestenes Nesjane Nesjane og Nordbygda Nesjane og Nordbygda
Osmundnes
Skeistrand
Hyen Hyen Straume Straume Hope [3]
Gjengedal Austredalen
Eimhjellen Vestredalen
Solheim Solheim Solheim
Lothe Nordbygda, Hennebygda og Hopland [4]
Henden
Hopland
  1. Gloppestad vart overført frå Vereide krins.
  2. Krinsen bestod av gardane Devik, Andenes og Hjelmeset.
  3. Straume låg ei tid under Nesjane krins
  4. Ungane på Hopland vart overførte til Randabygda i Innvik kommune i 1863

Skulehus

Sandane krins

Vereide krins

Austrheim krins

Ryssdal (Vassenden) krins

Mardal krins

Gimmestad krins

Sande krins

Rygg krins

Devik krins

  • Byggeår:
  • Fungerte som skule:
  • Anna bruksområde:

Nesjane krins

Osmundnes krins

  • Byggeår:
  • Fungerte som skule:
  • Anna bruksområde:

Straume krins

Gjengedal krins

Eimhjellen krins

  • Byggeår: 1915
  • Fungerte som skule:
  • Anna bruksområde:


Røyrvik krins

  • Byggeår: 1932
  • Fungerte som skule:
  • Anna bruksområde:


Solheim krins

  • Byggeår: 1911
  • Fungerte som skule:
  • Anna bruksområde:

Hennebygda krins

Lote krins

Lærarar

Etternamn Fornamn Fødd Skule Tilsett år Slutta år Utdanning frå Merknad
Vibdorph Reinholdt Gardane Holvik, Eide, Ryssdal, Søreide og Evebø (omgangsskule) 1743
Skjerdal Kristoffer Anderson Nordstranda (omgangsskule) 1743
Henden Jakob Jonson Lote, Hennebygda og Hopland (omgangsskule) 1743
Bjørkelo Jon Høygardane Omgangsskule) 1743
Bergheim Peder Olson Myklebustdalen og Eggedalen (omgangsskule) 1743
Raad Rasmus Årdal og Nesstrand (omgangsskule) 1743
Rygg Jon Larsson Gimmestad sokn (omgangsskule) 1743
Henden Jens Olson Heile Hyen (omgangsskule) 1743
Hestenes Ola Josefson 1822 Nesjane krins, Vereide krins 1838 Nesjane krins, 1852 Vereide krins 1890 Prostprøve
Skram Johan Fredrik Hansson 1861 Vereide krins 1891 1894 Volda lærarskule 1880, Stord lærerskole 1887 Hadde lærarstillingar i Selje, Jølster og Stord
Skram Hans Edvard Hansson 1856 Sandane og Austrheim krins, Vereide krins 1891 Sandane og Austrheim krins, 1894 Vereide krins Stord lærerskole 1882 Hadde lærarstillingar i Selje, og i Randabygda
Arnestad Ola Kr. 1877 Vereide krins 1917 Stord lærerskole 1903
Glomnes Eli (født Vereide) 1884 Småskulen Vereide og Austreim krinsar 1916 Stord lærerskole 1904
Henden Endre 1838 Austrheim krins 1863 1891 Volda lærarskule
Sande Ola 1877 Austrheim krins 1905 Volda lærarskule 1898
Henden Gudbrand 1866 Nessestrand krins (Breim) og Sandane krins Nessestrand krins (Breim) 1887-1894 og Sandane krins 1894 1927 Stord lærerskole 1886
Vereide Johan 1881 Sandane krins 1927 Volda lærarskule 1923
Tystad Anna 1884 Småskulen Austrheim og Sandane krins 1905 Volda lærarskule 1904
Sande Samson 1866 Gjengedal Skule 1895 1936 Stord lærerskole 1891
Gjengedal Knut 1900 Gjengedal skule 1936 1967 Volda lærerskole 1922-25.
Hope Aase 1944 Gjengedal skule og Hyen skule 1967 2006 Firda Gymnas Siste læraren i Gjengedal krins

Gamle Breim Kommune

Eigen kommune frå 1886 til 1964.

Skulekrinsar

2009 1970 1964/65 1946 1927 1922 1890 1861 1827
Reed Reed Reed Reed Reed Reed Reed (1860) Bygdekrinsen
Høygardane Høygardane Høygardane Høygardane
Årdal Årdal Årdal Årdal Årdal
Byrkjelo Byrkjelo
Hole Hole Hole Hole Sæthre Hole
Bjørnarheim Bjørnarheim
Sandal Sandal Sandal Sandal
Myklebust Myklebust Myklebust Myklebust Myklebust Myklebustdalen
Bergheim Bergheim Bergheim
Gåsemyr Gåsemyr Gåsemyr Dalakrinsen
Teita Teita Teita
Nesstrand Nesstrand Nesstrand og Årdalen
Kandal Kandal Kandal Kandal Kandal
Førde Førde Førde Førde Førde


Skulekrinsar

Reed krins

Høygardane (Dale) krins

Årdal krins (Breim)

Bjørnarheim krins

Hole krins

Myklebust krins (Gloppen)

Sandal krins

Gåsemyr krins

Teita krins

Bergheim krins

Byrkjelo krins

Nesstranda krins

Kandal krins

Førde krins (Breim)

Lærarar

Etternamn Fornamn Fødd Skule Tilsett år Slutta år Utdanning frå Merknad
Bjørkelo Jon Høygardane (omgangsskule) 1743
Bergheim Peder Olson Myklebustdalen og Eggedalen (omgangsskule) 1743
Raad Rasmus Årdal og Nesstrand (omgangsskule) 1743
Mardal Anders kristenson 1784 Nessestrand, Årdal og Førde (omgangskule) Truleg 1801 Klokkar og skulehaldar i 40 år. Drukna i Breimsvatnet ved Årdalsstranda 1841.
Henden Gudbrand 1866 Nessestrand krins (Breim) og Sandane krins Nessestrand krins (Breim) 1887-1894 og Sandane krins 1894 1927 Stord lærerskole 1886

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder


Skulenmin logo.jpeg Skulehistorie i Gloppen er ein del av prosjektet Skulen min - eit kartleggings- og formidlingsprosjekt om skulehistorie i Sogn og Fjordane. Bli med å bidra med fakta eller forteljingar frå din skule og di skuletid!
Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane står bak prosjektet. Alle sider knytt til prosjektet er tilgjengelege i denne kategorien. Les meir på www.skulenmin.no.