Skulehistorie i Jølster

Skulehistorie i Jølster skal gi ei oversikt over skulekrinsar, skulehus, skulevegar, statistikk, kjelder og arkiv frå tidlegare Jølster kommune si skulehistorie. Målet er å utvide denne artikkelen med mest mogeleg fakta. Bidra gjerne med meir informasjon.

Oversikt over skulekrinsar

Før 1890	1891	1896	1898	1901	1947	50-talet	1960	1964	1968	1969	1970	1972
Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Eikaas	Vassenden	Vassenden	Vassenden	Vassenden
Fluge	Fluge	Fluge
Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal	Gjesdal
Svidal	Svidal	Svidal	Aalhus	Aalhus	Aalhus	Aalhus	Aalhus	Aalhus
Aalhus	Aalhus	Aalhus
Sandal	Sandal	Sandal	Sandal	Sandal	Sandal	Sandal	Sandal	Sandal
Myklebust	Myklebust	Myklebust	Myklebust	Myklebust
					Dalen	Dalen	Dalen	Dalen	Dalen	Sunde	Skei	Skei
Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde	Sunde
Vikens	Vikens	Vikens	Vikens	Vikens	Vikens	Vikens	Skei	Skei	Skei	Skei
Skrede
	Søgnesand	Søgnesand	Søgnesand	Søgnesand	Søgnesand
Veiteberg	Veiteberg	Veiteberg	Veiteberg	Veiteberg	Veiteberg	Veiteberg
Klakeg	Klakeg	Klakeg	Klakeg	Klakeg	Klakeg	Klakeg
	Hegheim	Hegheim	Hegheim	Hegheim	Hegheim
(Førde i Breim kommune før 1964)								Førde
Navnløs (Haugen)	Navnløs (Haugen)	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt	Aamodt
	Helgheim	Helgheim	Helgheim
	Hammer

Skulekrinsar

Det var i 1895 skulehus i 13 av dei 15 krinsane. Desse skulehusa var omtrent like store - 6x6x3 meter - med eit klasserom og eit kammers til læraren. Skulehusa i Helgheim og Aalhus var noko mindre, og i Gjesdal, Svidal og Søgnesand leigde dei lokale på gardane.

• Eikaas krins - elevane her vart flytta til Vassenden skule frå 1968.
• Fluge krins - elevane her vart flytta til Eikås krins frå 1897.
• Svidal krins - elevane her vart flytta til Ålhus krins frå 1897.
• Aalhus krins - elevane her vart flytta til Vassenden skule frå 1968.
• Aardal krins
• Helgheim krins - slått saman med Klakkegg krins i 1954, og vidare med Skei frå 1960.
• Vika krins - elevane her vart flytta til Skei skule frå 1960.
• Klakeg krins - elevane her vart flytta til Skei skule frå 1960.
• Heggheim krins
• Veiteberg krins - elevane her vart flytta til Skei skule frå 1960.
• Aamodt krins - elevane her vart flytta til Skei skule frå 1970.
• Lunde krins
• Sunde krins
• Søgnesand krins - slått saman med Vika krins på 1950-talet. Elevane herifrå seinare sendt til Skei.
• Myklebust krins - Lagt ned i 1947, elevane sendt til Sandal krins og Dalen krins.
• Sandal krins - elevane her vart flytta til Vassenden skule frå 1968.
• Gjesdal krins (Vassenden) - elevane her vart flytta til Vassenden skule frå 1968.
• Dalen krins - slått saman med Sunde krins i 1969.
• Førde krins
• Skei krins

Skuleveg

Ifølgje Plan for folkeskularne i Jølster 1913 kunne skular med 20 eller fleire elevar, kor skulevegen var "lang og mødsam" delast så at barna i storskulen var i ei klasse, medan småskulen kunne delast i mindre klassar med kvar sine skulestadar.

Skuledagen

Skuleåret vart i 1913 rekna frå 1. april til 31. mars. Nye elevar vart tekene opp i skulen i starten av året. Sist i skuleåret var det opp til læraren å avgjere kven av elevane som skulle oppflyttast i høgare klasser. Det vert held ei årsprøve på slutten av skuleåret for dei fleste elevane, og ei avgangsprøve for dei elevane som var ferdige med skulen. Skuledagen skulle etter Plan for folkeskularne i Jølster 1913 starte med bøn og salmesong. Fråvær måtte noterast av lærar. I planen står det også at "borni skal hava viss plass i skulen, og gutar og gjentor maa ikkje sitja um einannan. Dei maa sitja sømeleg, og soleis at dei ikkje fær mein av det". Barna skulle ha 5-10 min. pause mellom kvar time, og ein timeslang pause etter tre timar skule. "Likamleg refsing" var berre tillet i dei krinsane kor dette var vedteke.

Opplæringa

I Plan for folkeskularne i Jølster 1913 er målet for opplæringa sagt å vere "aa hjelpe barnet fram til fullt medvitande kristenliv og til aa verta gode og dugande samfundslemer."

Det vart undervist i kristendom, norsk, soga, landkunna, rekning, skrivning og song. Det var også opplæring i teikning, handarbeid (sløyd for gutar og saum for jentar).

Timedeilingi (1913)

Læregreinen	Ukløyvd skule		2 kløyvd skule		3 kløyvd skule			4 kløyvd skule
	1stre deild	2dre deild	1ste deild/1ste klasse	2dre deild/2dre klasse	1ste deild/1ste klasse	2dre deild/2dre klasse	2 deild/3die klasse	1ste deild/1ste klasse	2dre deild/2dre klasse	2dre deild/3die klasse	2dre deild/4de klasse
Kristendom	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6	6
Norsk	9	11	9	12	9	11	12	8	8	7	7
Soga	1	2	1	2	1	2	2	1	2	3	3
Landkunna	1	2	1	2	1	2	2	1	2	3	3
Rekning	5	6	5	7	5	6	7	6	6	6	6
Skriving	5	3	5	1	5	3	1	5	4	2	2
Teikning		2		2		2	2			2	2
Handarbeide										3	3
Kropsøving										1	1
Song	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2
Timetal for vika	30	36	30	36	30	36	36	30	30	36	36

Lærarar

Etternamn	Fornamn	Fødd	Skule	Tilsett år	Slutta år	Utdanning frå	Merknad

Skular og elevtal

I Plan for folkeskularne i Jølster 1913 oppgis det at skulane skulle delast etter elevtalet. Dei minste skulane skulle ha i) 12 skuleveker dersom elevtalet var under 20, med moglegheit for å øke dette til 15 veker. Der det var mindre enn 12 elevar, kunne også talet på skuleveker senkast til 9 veker. Der det var over 20 elevar vart skulen delt i klassar med 12 eller 15 skuleveker. Passerte elevtalet i ei klasse 30, kunne skulen delast i fleire klassar etter naudsyn.

Kjelder og litteratur

Prenta kjelder

• Femårsmeldingar frå 1891-1895, 1896-1900 og 1901-1905, Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane
• Plan for Folkeskularne i Jølster 1913

Digitale kjelder

• Allkunne - Skular i Jølster

Ikkje-prenta kjelder

Skulehistorie i Jølster er ein del av prosjektet Skulen min - eit kartleggings- og formidlingsprosjekt om skulehistorie i Sogn og Fjordane. Bli med å bidra med fakta eller forteljingar frå din skule og di skuletid! Sogn og Fjordane fylkeskommune og Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane står bak prosjektet. Alle sider knytt til prosjektet er tilgjengelege i denne kategorien. Les meir på www.skulenmin.no.